Chemie moet niet altijd stinken

Je kent misschien wel dat gevleugeld gezegde dat vooral door de alfawetenschappers gehanteerd wordt als ze (onwetend als ze zijn...) het smalend over de realisaties van de betawetenschappers hebben:
”Als ‘t groen is, is ‘t biologie – als ‘t stinkt is ‘t chemie – en als ‘t niet werkt is ‘t fysica”

Daar kan misschien wel een vleugje waarheid in schuilen, maar de uitzonderingen bevestigen de regel.
Chemie moet niet altijd stinken bijvoorbeeld. Chemie kan ook ferm goed rieken.
Zo heb ik me indertijd met een aantal van mijn oud-leerlingen op vrijdagavonden na de normale lestijden, bezig gehouden met het zoeken naar welriekende brouwsels, de naam parfum waardig.
Het resultaat mocht er wel zijn, maar een wereldhit hebben we toen niet gescoord.
We hebben toen, spijtig genoeg, geen Chanel nr.5 ontdekt.

Nochtans is dé molecule die dit beroemde “rieksel” zijn kenmerkende geur geeft een vrij eenvoudige chemische verbinding:

2-methylundecanal komt in zeer kleine hoeveelheden voor in de essence van kumquat, een citrusvrucht.
Maar het werd in 1905 door de Franse chemicus Georges Darzens gesynthetiseerd, waardoor het in grote hoeveelheden beschikbaar kwam.
2-methylundecanal behoort tot de zogenaamde aldehyden, een groep stoffen die in veel gevallen sterke geurgewaarwordingen veroorzaken. Soms onaangenaam, maar ook soms aangenaam.
2-methylundecanal behoort tot de aangename soort.

Hun geureffect zorgde ervoor dat parfumeurs intens met aldehyden experimenteerden.
Eén van die parfumeurs was Ernest Beaux, die een tijdlang voor Russische parfumeurs werkte, maar die in 1920, na de Russische revolutie, naar het zuiden van Frankrijk verhuisde. Naar Grasse, hét centrum van de parfumerie.
Daar ging hij werken voor Gabrielle Bonheur-Chanel, beter bekend als Coco Chanel.
En de legende wil dat bij een test van nieuwe Beaux-brouwsels, Coco flesje nr. 5 als het beste resultaat koos: Chanel nr. 5 was geboren en ze heeft er fortuinen mee verdiend.

Let wel het synthetische 2-methylundecanal is niet de enige geurstof in Chanel nr.5.
Dit parfum is een mengsel van dit aldehyde en natuurlijke essences van jasmijn, rozen en lelies.
Maar Ernest Beaux maakte de bijzondere keuze door voor een hoge concentratie aan het aldehyde te kiezen. En daardoor verkreeg hij de typische succesgeur.
En een topparfum werd het, gegeerd door gewone stervelingen en supersterren..
Zo antwoorde Marilyn Monroe ooit op de vraag wat ze ‘s nachts in bed droeg:'”5 druppeltjes Chanel nr.5!”

Welke alfa durft nu nog zeggen dat chemie alleen maar stinkt?.