donderdag 31 december 2009

Mijn boeken eind 2009 en... een verduisterde blauwe maan

Ik kan er niets aan doen: naast mijn gezinnetje, mijn familie en mijn vrienden, blijven wetenschappen, techniek en onderwijs mij het meest boeien.
Ik zit dan ook dagelijks uren in boeken te gluren en naar schermen te turen om mijn blijvende honger naar nieuwigheden en oude verhalen te stillen.
Zeker ook oude verhalen. Levensverhalen van oude wetenschappers en wetenschapsgeschiedenis.
Ik ben nu drie erg interessante boeken aan het verwerken.

In The invention of air vertelt Steven Johnson hoe Joseph Priestley in de 18de eeuw, de eeuw van de Verlichting, de samenstelling van lucht achterhaalde.
Priestley herontdekte dat lucht voor een (relatief klein) deel uit zuurstof bestaat. Het ging inderdaad om een herontdekking, want zijn tijdgenoot Carl Wilhelm Scheele was hem eigenlijk vóór geweest. En Lavoisier, een andere tijdgenoot van Priestley, maakte ook aanspraak op de ontdekking van zuurstofgas. Maar Priestley’s belangrijkste bijdrage lag in het inzien van de rol die planten spelen in het aanvullen van de zuurstofvoorraad die door de ademhaling verbruikt wordt. Daarmee was hij eigenlijk een grondlegger voor de latere ontdekking van de bladgroenwerking (fotosynthese).
In het boek wordt ook heel duidelijk de invloed van de tijdsgeest op het wetenschappelijk werk aangetoond. Zonder de rationele vrijdenkersmentalitiet van de 18de eeuw en zonder de inzichten van zijn goede vriend Benjamin Franklin in de aard van elektriciteit en de praktische toepassingen ervan, was het werk van Priestley onmogelijk geweest.
Een eerbetoon aan één van de belangrijke grondleggers van het experimenteel wetenschappelijk onderzoek.

The age of wonder gaat ook over de wetenschappers van de Verlichting. Over tijdgenoten van Priestley dus.
Maar dit werk bestrijkt een veel ruimer domein.
Richard Holmes vertelt het spannende levensverhaal van een tiental 18de-eeuwse Engelse wetenschappers: de ontdekking van het paradijselijke Haiti door Jospeh Banks en James Cook, de ontdekking van het heelal met de telescopen van William Herschel en zijn zus Caroline, de verovering van het luchtruim door de ballonvaarders, het scheikundewerk van Humphry Davy, met de belangrijke uitvinding van de mijnlamp enz.
Holmes maakt er geen droge opsomming van. Elk hoofdstuk wordt een spannende vertelling met levensechte figuren uit een tijd waarin de rationaliteit en de romantiek van de nieuwe ontdekkingen nog geen tegengestelden waren.
Het boek is zo’n wereldsucces geworden, dat het nu ook in het Nederlands vertaald is. De tijd van verwondering is in elke goede boekhandel te koop. Of (goedkoper) online b.v. bij Azur.

Blood and guts vertelt de bloedige geschiedenis van de chirurgie. Het is dus geen boek voor ‘s morgens bij het ontbijt of voor ‘s middags bij de tomatensoep. Ook niet voor ‘s avonds in bed net vóór het slapengaan.
Je ziet maar wanneer je het best leest. Maar het boek van Richard Hollingham is het lezen zeker waard.
Hollingham laat ons op een dikwijls humoristische wijze zien welke lange weg de chirurgie heeft afgelegd van de gladiatorentijd met zijn allereerste rauwe amputaties tot de verfijnde transplantatietechnieken en de bijna risicoloze anesthesie van vandaag. Dit verhaal is geen pure verheerlijking van de geneeskunde. Hollingham confronteert ons met de blunders, de vergissingen, de arrogantie, de lijkenpikkerij en de fraude die de geschiedenis van de chirurgie op weg naar haar hedendaagse successen kenmerkt.
En zelfs vandaag is chirurgie niet helemaal risicoloos. Zoals het op de kaft van dit verhelderend boek te lezen staat: “You may think twice before going under the knife…” Je bent dus gewaarschuwd!

Drie wondere boeken over de geschiedenis van de wetenschappen.
Drie boeken die mij al uren leesplezier hebben bezorgd.
Misschien zit daar ook voor jullie nog een late tip in voor een nieuwjaarscadeau?

En dan nog dit: vergeet de blauwe maan niet vanavond!.
Ik heb in mijn bericht van 3 december al uitgelegd waarover het gaat: het vrij zeldzame fenomeen van twee volle manen in één maand.
Daarenboven valt deze blauwe maan van vanavond toevallig samen met een wel erg gedeeltelijke maansverduistering.
De kleine verduistering zal maximaal zijn rond 20.23u. op circa 33° boven de horizon.



Meer gegevens hierover en ook een  filmpje vind je op de site van Hemel Waarnemen.

Een blauwe maan, die dan nog gedeeltelijk verduisterd wordt, wat wil je nog meer op een oudejaarsavond?
Ga dus eens buiten kijken vanavond "tussen de soep en de patatten" en neem je verrekijker mee.
Besef dat je de volgende blauwe maan pas kan zien op 31 augustus 2012.
En voor de volgende blauwe maan op een oudejaarsavond moet je tot 2028 wachten. En die blauwe maan is dan nog niet eens verduisterd!
2028, dan zou ik er 83 zijn...
Ik zal er dan opnieuw over bloggen, dat is beloofd. Als 't God belieft...

woensdag 30 december 2009

Eindejaarstips

2009 zit er bijna op.
Op deze voorlaatste dag bied ik jullie een drietal downloadlinks naar gratis programmaatjes die ik zelf erg nuttig vind.
Maar misschien trap ik hier weer open deuren in en is, wat ik hier in de aanbieding zet, bij u al langer bekend. In dat geval win je niets, maar je verliest er ook niet bij.

Al de programmaatjes horen thuis in de categorie “zoeken op je eigen PC”.
Indien je zoals ik, tienduizenden bestanden op je PC staan hebt en je wil snel een bepaald exemplaar lokaliseren, dan moet je een snelle zoeker hebben.
Ik weet wel dat daar meerder toepassingen voor bestaan. Windows heeft zelf een ingebouwde zoeker. Maar je zal ondervinden dat er toch een opmerkelijk verschil in snelheid en efficiëntie bestaat.

Nummer 1: Everything.

image
Dit is een ongelooflijk snelle zoeker: terwijl je de naam van het te zoeken bestand intikt, verschijnen de zoekresultaten al op het scherm.
Om even technisch te worden: de reden waarom Everything zo snel is, heeft te maken met het feit dat het programma zijn database vult door direct de NFTS-tabel op je PC uit te lezen i.p.v. alle bestanden en mappen één voor één te scannen zoals de ingebouwde zoeker van Windows en andere zoekprogramma’s doen.
En Everything moet ook niet permanent actief zijn om zijn database bij te houden, want het maakt gebruik van de “NTFS USN Change Journal” waarin alle wijzigingen op een NFTS-schijf worden bijgehouden.
En daar heb je het: Everything werkt alleen maar voor gegegens die op NFTS-geformatteerde schijven zijn opgeslagen!
Gelukkkig is dat tegenwoordig meestal het geval.
Maar mocht je nog harde schijven gebruiken die FAT32-geformatteerd zijn, dan mag je Everything vergeten.
Maar  je vindt hieronder een waardig alternatief.

Nummer 2: Locate32

image
Locate32 is ook zeer snel, maar werkt met een database, die je via File / Update databasen bij het eerste keer gebruik van het programma aanmaakt.
Die database moet ook regelmatig bijgewerkt worden, maar gelukkig kan je dat automatisch laten gebeuren via options – settings.
Een goede handleiding en bespreking van Locate32 is hier te vinden.

Nummer 3: Windows Grep

image
De twee vorige snelle zoekers laten toe om supersnel te zoeken naar bestanden.
Windows Grep is (veel) trager, maar het kan iets bijzonders.
Het kan zoeken naar woorden, termen,… IN bestanden.
Je moet wel zelf de locatie van de bestanden aangeven, maar dat kan desnoods een volledige schijf zijn. Ook het soort bestand moet je aangeven (.doc, .xls, .ppt,…)
Veronderstel b.v. dat ik wel weten in welke Word-teksten het woord “elektronen” voorkomt in de map met mijn bestanden voor chemielessen van het voorbije trimester.
Grep geeft me die mooi op een rijtje. En ik kan ze aanklikken en openen:

image
Ziezo, dat waren mijn (te vroege?)  nieuwjaarscadeautjes.
Ik hoop dat je er in 2010 wat plezier aan beleeft.
Of misschien, op de valreep, nog in 2009.

dinsdag 29 december 2009

Alle baten helpen zei de muis en… ze piste in zee!

Dit oud gezegde dat ik van mijn moederke heb, past wonderwel bij de PowerPoint die ik via Willy in mijn mailbox gekregen heb.
Hilarisch maar ook dikwijls schrijnend. Zo is onze wereld anno 2009.
Zal daar in 2010 veel aan veranderen?


Als je op een foto klikt zie je een groter beeld in mijn Picasa-album.

maandag 28 december 2009

Eindejaarsamusementjes

Het internet kan soms ingrijpende gevolgen hebben op de manier waarop we met de dingen omgaan.
Zo heb ik er onlangs geleerd hoe ik een banaan moet pellen!
Ik voel me nu een veel gelukkiger mens.
Maar omwille van mijn buikje mag ik, spijtig genoeg, niet veel van die gele lekkernijen smullen…



En in deze dagen van familiefeesten kan volgend filmpje van Robert Wiseman je misschien op een paar ideetjes brengen om de show te stelen.
Dus: oefenen maar.
Maar voor sommige van die trucjes moet je indachtig zijn wat mijn grootmoederke altijd zei: “wie met vuur speelt zal er door vergaan!
En ze zei ook: "voorzichtigheid is de moeder van de porceleinwinkel!"

Ook nog even dit: om de vlammetjes uit te gieten doe je dus wat azijn in een beker en voeg je wat bakpoeder (bicarbonaat) toe. Zo maak je CO2 en dat gas is zwaarder dan lucht. Daarmee kan je dus de zuurstof rond de vlammetjes wegduwen en ze doven.
En heb maar geen Kopenhagen-wroeging: je maakt wel CO2 maar je dooft tegelijkertijd de CO2-producerende kaarsvlammen. De aardtemperatuur zal dus niet met 0,000000001 °C toenemen. Oef!


zondag 27 december 2009

Van Gogh online

Een paar jaar geleden bezochten Mia en ik het Van Gogh-museum in Amsterdam.
Een schitterende verzameling werken van deze wonderbare schilder.
Dankzij een kundig compilatiefilmpje van 2plus2is9 op YouTube kunnen we nog eens nagenieten.
Klikken op het tweede icoontje rechts onderaan het beeld zorgt voor een weergave op volledig scherm. Doen!

vol
En ook het gezongen eerbetoon van Don McLean aan de Nederlandse kunstenaar is het beluisteren zeker waard.


zaterdag 26 december 2009

Kerstgiftjes

Je moet me niet verkeerd verstaan.
Ik wil het hier niet hebben over kerstgeschenken.
Ik wil jullie een paar min of meer giftige plantjes voorstellen die we rond Kerstmis nog al eens in huis zien verschijnen.

Nummer 1: de kerstster
Ook Mia heeft een paar mooie exemplaren van deze seizoensbloem in huis gehaald. Prachtig rood en zacht wit-groen.
Maar denk er toch maar aan dat deze Euphorbia-soort behoort tot de wolfsmelkfamilie. En die wolfsmelkachtigen kunnen bij aanraking soms huidirritaties veroorzaken. Als schijnt dat bij de kerstster nogal mee te vallen. Maar met kinderen moet je toch opletten.

Nummer 2: hulst
imageOok een klassieker in deze tijd van het jaar.
De puntige stekels waarschuwen wel om niet te dicht te komen. Maar de rode bessen zijn soms verlokkelijk voor kinderen.
Het zijn vooral de zaadjes in die bessen die giftig zijn, omdat ze een te hoge concentratie aan theobromine bevatten.image Zoals ik in vroegere blogberichtjes al eens uitgelegd heb, komt theobromine ook voor in koffie en chocolade, maar dan in veel lagere, niet-toxische concentraties. Een mooie illustratie van een algemeen principe: de giftigheid van een stof hangt in belangrijke mate samen met de concentratie. Maar die gevaarlijke concentratie verschilt natuurlijk van stof tot stof.
Een veel gebruikte norm om de giftigheid van een stof te meten, is de LD50-waarde: de hoeveelheid van die stof die bij 50% van een populatie de dood veroorzaakt.
Nogal lugubere praat met Kerstmis nietwaar…

Nummer 3: amaryllis
image Het zal wel niet zoveel voorkomen dat kinderen van die mooie bloemen willen proeven.
Maar je moet toch voorzichtig zijn.
Want hevige buikpijnen, krampen, spasmen en hartritmestoornissen kunnen het gevolg zijn imagevan het zeer giftige alkaloïde lycorine dat in de bloemen (vooral in de kelk) aanwezig is.
Maar… in kleine concentraties is lycorine een nuttig geneesmiddel tegen malaria, polio en ademhalingsziekten. Ziet het dus weer: alles hangt af van de concentratie!

Nummer 4: cyclamen
image De mooie bloemen van deze schitterende plant zijn niet het gevaar. Van sommige soorten worden de bloemblaadjes zelfs in thee gebruikt omwille van het bijzonder aroma.
Het venijn zit in de wortelknolletjes. Daarin komt een giftig saponine voor dat duizeligheid, braakneiging en zelfs verlamming kan veroorzaken.
Maar wie zou nu cyclamenknolletjes willen proeven op 2de Kerstdag? 
En niet alle saponinen moeten met een kwaad oog bekeken worden: aan het ginsenoside rb1, een saponine dat in de fameuze ginsengplant voorkomt, worden zelfs geneeskrachtige werkingen toegeschreven.

Nummer 5: maretak
imageNu Kerstmis meer en meer een heidens karakter krijgt, verschijnt ook de marentak meer en meer op het kersttoneel.
Misschien is de baardige kerstman die je hier dezer dagen overal in dakgoten ziet kruipen wel een vermomde druïde. Want het waren die Keltische priesters die met hun sikkel de mistletoe in de kersttijd gingen snoeien. Maar of Panoramix die vogellijm in de toverdrank voor Asterix en Obelix verwerkte, betwijfel ik. Want de maretak en vooral de witte bessen, bevatten nogal wat giftig spul: phoratoxine en tyramine onder andere. Braakneigingen, buikkrampen, diarree, zijn de bekende effecten.
De “kus onder de maretak”, die gewoonte die vanuit de Angelsaksische landen ook onze contreien komt binnenwaaien, kan dus wel geen kwaad.
Maar laat de takken met de verlokkelijke witte besjes na die daad niet achteloos rondslingeren als er kindjes of hondjes of poesjes in de buurt zijn. Die zouden wel eens kunnen proeven in plaats van kussen. Met alle gevolgen van dien…

Nummer 6: kerststronk: niet giftig bij gebruik in beperkte mate.
Geniet er dus maar van!
image

vrijdag 25 december 2009

Zalig Kerstfeest!

Ik hou niet van die ho-ho-ho-kerstman.
Ik hou wel van het oude kerstverhaal zoals we het vroeger geleerd hebben.
En van de liedjes die er toen bij hoorden en die ook nu nog die bijzondere sfeer oproepen.
Geniet maar even mee, want op radio en TV krijg je die kans niet.
Zalig Kerstfeest allemaal!


 

Weg met de Kerstfrustraties

Je kent wellicht wel Jenga.
Dat blokjesspel waarbij je van een toren om beurt een blokje moet wegnemen zonder de toren te laten instorten.
Het spelleke van deze week heeft juist de tegengestelde bedoeling.
Je moet projectielen op een blokjestoren schieten tot hij helemaal afgebroken is en er geen enkel blokje meer op de ondersteuning overblijft.

image 
Klik in de groene cirkel om je projectiel op te laden.
Hoe langer je de muisknop ingedrukt houdt, hoe zwaarder je kanonbal wordt. Hoe verder je de ingedrukte muisknop van de kanonbal wegtrekt, hoe groter de energie van het projectiel wordt.
Het is een kwestie van wikken en wegen en juist richten.
Let op: groene blokjes wegschieten levert punten, rode blokjes wegschieten kost je punten!
En ook de aard van de ondersteuning speelt een rol.
Grijze ondersteuning is ruwe steen waarop de blokjes moeilijk schuiven.
Zwarte ondersteuning is veerkrachtige rubber.
Lichtblauwe ondersteuning is glibberig ijs.
Vooruit dan maar: klik op bovenstaand beeld en schiet al je Kerstfrustraties weg!

donderdag 24 december 2009

Een giga zoekplaatje

Een beetje ontspanning op deze Kerstavond.
Een extra spelleke kan je het noemen.
De “360 cities official blog” heeft een gigantische foto van Praag gepubliceerd, waar je kan op in- en uitzoomen, scrollen, verschuiven enz.
De foto is een 18 gigapixel groot panoramisch beeld van de stad!
Dus een beeld dat uit 18 miljard beeldelementen is opgebouwd.
Een geweldig hoge resolutie dus: 3000 keer hoger dan een 6 megapixel digitale camera b.v.
Dergelijke hoge-resolutie-beelden worden meestal bekomen door een combinatie (mozaïek) van een groot aantal digitale foto’s van hoge resolutie.

Volgend filmpje geeft je een idee hoe je met de foto kan tewerk gaan:



En hieronder dan de fameuze foto zelf.
D.w.z., als je op onderstaande foto klikt kom je op de site terecht waar je hem kan manipuleren.

image
Het is de bedoeling dat je op deze foto allerlei dingen probeert terug te vinden.
Een gigantisch zoekplaatje dus.
Klik maar op de foto en begin de zoektocht naar:

1. iemand met blauw haar
2. een barbecuetoestel op een terras
3. een voetbal
4. een eenzame pitbull
5. een broodje of is het een donut? 
6. de getallen 11 en 12 naast elkaar
7. een bus uit een stad tussen de rivieren Krka en Kolpa
8. Sgraffiti.Zoek maar eens op wat dit precies is
9. “Pat & Mat” aan het werk. Zoek eerst eens op hoe deze   Tsjechische tekenfiguurtjes er uit zien
10. een oefenterrein voor golfspelers
11. een watertoren die opgeknapt wordt
12. een “gentleman’s nightclub”
13. een stoeltjeslift
14. een wijngaard
15. een vierkant en een driehoek naast elkaar in een veld
16. een hippe Tsjechische vlag
17. een helicopter
18. een raaf of is het een kraai
19. dit gebouw: http://bit.ly/5jpfY1
20. deze plaats: http://www.360cities.net/image/treasure-hunt-clue-01
Daar zal je wel even mee zoet zijn neem ik aan.
Maar geen nood: er zijn een paar vrije dagen in het verschiet…

woensdag 23 december 2009

Goud

Bij gelegenheid van de trouw van ons Leen, heeft Mia zich een nieuwe gouden armband gekocht, “ne bracelet”.
De goudprijs is erg hoog op dit ogenblik: meer dan € 22.000 per kg en nog steeds stijgend!
Maar Mia had nog een aantal restjes van oude juweeltjes en versleten gouden horloges die in het nieuwe kettinkje konden verwerkt worden. De prijs bleef dus binnen de aanvaardbare perken.
En… de armband stond haar beeldig!
bracelet
Maar waarom is goud zo duur?
Om twee redenen.
Ten eerste: omdat het een edel metaal is.
En wat is een edel metaal dan wel? Een metaal dat zeer moeilijk oxideert. M.a.w.: goud roest niet.


Het gevolg is dat goud in de natuur in de zogenaamde gedegen toestand voorkomt.
Dat wil zeggen: het zit in de natuur (bijna) niet in verbindingen met andere atoomsoorten. Ook (bijna) niet in legeringen met andere metalen.
In de natuur komt het dus hoofdzakelijk voor als zuiver metaal.
In goudmijnen vind men dus zuiver goud verspreid als korrels in gesteenten.
In sommige rivierbeddingen vindt men goudkorrels die door de eroderende werking van het water uit de gesteenten losgespoeld zijn.

De tweede reden voor het duur zijn: goud is een vrij zeldzaam metaal.
Het voorkomen van goud in de aardkorst is slechts 0,004 ppm.
Weet je nog: ppm = parts per million.
1 ppm komt bijgevolg overeen met 1 milligram per kilogram.
In geval van goud betekent dit dus dat er op 1 kg “aardkorst” slechts 4 duizendsten van een milligram goud voorkomt!
Voor ijzer is dat b.v. 63 g per kg aardkorst. Of 63 miljoen keer meer! Maar ijzer is dan ook geen edel metaal en het vierde meest voorkomende element in de aardkorst…

Goud is op nog op andere gebieden speciaal.
Het is het best vervormbare metaal. Zuiver goud kan je met een mes snijden. En in oude zeeroverfilm zie je de kapers de goudmunten op hun echtheid testen door er in te bijten. Echte gouden munten zijn inderdaad bijtbaar zacht.
1 gram goud kan uitgehamerd worden tot een vierkante meter van slechts 230 goudatomen dik.
1 cm3 goud, tot dezelfde dikte uitgeklopt, zou een oppervlakte van maar liefst 18 m2 beslaan!
En 1 gram goud kan uitgetrokken worden tot 165 meter van een ragfijn gouddraadje van 20 micrometer dik!
Je moet dit allemaal maar geloven.
Maar voor de ongelovige Thomassen onder jullie: ik liet dat mijn leerlingen indertijd berekenen. En die berekeningen liggen nog altijd ter jullie beschikking.
Die hoge vervormbaarheid van goud maakt dat goud ook erg kwetsbaar is. En om dat tegen te gaan wordt goud in sierraden meestal verwerkt in legeringen met andere metalen (zilver, palladium, nikkel, koper,…).
De samenstelling van die legeringen bepaalt niet alleen de vervormbaarheid, maar ook de glans en de kleur.
Zo is witgoud een legering van goud met palladium en rhodium.
Het goudgehalte van die legeringen wordt uitgedrukt in karaat.
24 karaat goud is zuiver goud (100%).
18 karaat goud is dus (18/24)x100 = 75% goud en 25% toegevoegde andere metalen.
14 karaat goud is (14/24)x100 = 58,3% goud en 41,7% toegevoegde andere metalen.

image
Tenslotte nog dit.
In de US Federal Reserve Bank in New York liggen voor 30.000 ton aan goudstaven opgestapeld. De goudvoorraad van 18 verschillende naties.
Bereken maar eens voor hoeveel euro er daar bij mekaar ligt…

dinsdag 22 december 2009

Waarover men niet spreken kan, mag men daarover zingen?

Ludwig Wittgenstein was één van de belangrijkste filosofen van de Wiener Kreis.
Die groep heeft belangrijke bijdragen geleverd tot de wetenschapsfilosofie en de wijze waarop mensen kennis kunnen verwerven. Of niet kunnen verwerven.
Dus vragen over de grenzen van onze kennis en de zin van ons bestaan.
Eén van Wittgensteins beroemdste uitspraken gaat over de onmacht om met taal de werkelijkheid te beschrijven: “waarover men niet spreken kan, daarover moet men zwijgen”.
De eindzin van zijn beroemde Tractatus Logico-Philosophicus (Traktaat over de logische filosofie).
Niet te verwonderen dat een dergelijke uitspraak al op alle mogelijke manieren geparafraseerd werd.

Op YouTube vond ik onlangs een koddig exemplaar.
Blijkbaar zou men ook best zwijgen over wat men niet zingen kan...
Voor één keer Duitse humor die ik kan appreciëren.
Het melodietje blijft zelfs in mijn kopke hangen… 


maandag 21 december 2009

Onze aarde in perspectief

Op YouTube circuleert een interessant filmpje dat onze aarde situeert binnen het tot nu toe bekende heelal.
De moeite waard om dat even rustig te bekijken in deze Kerstperiode, waarin de mens toch altijd wat de neiging heeft om te reflecteren over zijn bestaan.
Goed dat we ons op zo’n moment bewust worden van onze eigen nietigheid.
Onze aarde is al minder dan een graankorrel in die enorme massa melkwegstelsels.
Wat zouden wij als nietige ziertjes dan wel hoog van de toren blazen?


zondag 20 december 2009

Kijk ze weg, die kerstballen

We zitten nu volop in de Kersttijd.
Overal kerstlichtjes, kerstbomen, kerstballen.
Om een beetje in de sfeer te blijven, bied ik jullie op deze voorlaatste zondag van het jaar, een mooie kerstillusie aan.

Kijk naar het kruisje in onderstaand beeld en hou dit zolang mogelijk vol.
Je zal de paarse kerstbollen meer en meer een andere kleur zien krijgen.
En als je lang genoeg blijft staren naar het kruisje, kan je de paarse bollen zelfs helemaal zien verdwijnen.
Maar daarvoor moet je wat meer geduld hebben.
En als je een bepaalde vorm van kleurenblindheid hebt, lukt dat wellicht niet goed.

Ik hoop maar dat de echte Kerstmis voor jullie ook niet zo'n illusie wordt.
Maar daar moet je zelf iets aan doen.


zaterdag 19 december 2009

Een virtuele vlucht over de Mont Blanc

image
Via een boeiende toepassing van Google Maps kan je een avontuurlijke virtuele helikoptervlucht maken over de Mont Blanc.
Er zijn twee mogelijkheden om dit te beleven.
  1. heb je de Google Earth plug-in voor je browser geïnstalleerd? Neen? Doe dat dan eerst.
    Wil je dat niet, dan moet je naar de tweede mogelijkheid.
    Heb je de plug-in wel, dan klik je op bovenstaand beeld en zo kom je op de site terecht met de mashup die de vlucht mogelijk maakt en die je toelaat te vlucht enigszins te sturen. 
    Om te starten klik je links onderaan op “run”.
    Via de camera-knoppen naast die startknop kan je het zicht op de vlucht wijzigen.
    Experimenteer maar wat.
  2. zonder de Google Earth plug-in kan je de vlucht ook bekijken in onderstaand filmpje
    Maar dan kan je alleen maar passief meekijken.
Aan jullie de keuze…

vrijdag 18 december 2009

Sterren van Bethlehem

Vandaag een (tamelijk) gemakkelijk spelleke.
Hoe zit het in mekaar?
Je kijkt naar een sterrenhemel. Daarin zijn de sterren onderling met lijnen verbonden, zodat ze een sterrenbeeld vormen.
Maar dat sterrenbeeld in niet onmiddellijk te zien.
Je moet met de muis de sterrenhemel verdraaien tot er een herkenbaar beeld verschijnt. Denk niet dat dit één van de gekende dierenriemfiguren moet zijn; vissen, maagd, leeuw,…
Neen het kan “van alles” zijn: Homer Simpson, een kat, de Eiffeltoren,…
ster
 In het begin wordt je geholpen: een cirkeltje geeft aan in welke richting je de muis moet bewegen om resultaat te hebben.
Maar na een drietal oefeningen moet het zelf uitvinden.
Een tip: beweeg de muis langzaam.

Probeer het maar eens door op onderstaand beeld te klikken.
Misschien vind je wel de ster van Bethlehem.
Als die nog bestaat tenminste in deze ho-ho-ho-ho-wereld

image

donderdag 17 december 2009

Begrepen?

image
Is alles duidelijk?
Zijn er nog vragen?
Gevonden bij Swans on tea.
Je moet dit beeld zeker dit eens groter bekijken door er op te klikken.
Zouden de hogescholen toch nog altijd "uiliversiteiten” zijn?

woensdag 16 december 2009

Het Kopenhagen Wiel

Ik heb hier al eens laten horen dat ik in mijn vrije tijd (?!) graag aan fietsen sleutel: afregelen, herstellen, smeren,…
Fietsmechanica vind ik boeiend en… relatief eenvoudig.
Maar een fiets is tegenwoordig meer dan alleen maar mechanica.
Meer en meer komt ook daar de elektronica en de informatica van achter het hoekje loeren. 
Het was dan ook met veel belangstelling dat ik de artikels las over het nieuwe wiel dat door het Senseable City Laboratory van het gerenommeerd M.I.T. gisteren (15 december) werd voorgesteld.

Het MIT heeft een fietswiel ontworpen waarmee de afname van de bewegingsenergie (kinetische energie) wordt opgeslagen als de fietser remt (via een terugtraprem of “torpedorem” op het achterwiel).
Die opgeslagen energie kan dan gebruikt worden om de fiets gemakkelijker voort te laten bewegen bij bergop rijden b.v.
Bij het remmen wordt de vermindering in bewegingsenergie normaal in warmte omgezet en die gaat verloren in omgeving.
Maar bij dit wiel wordt die vrijgestelde energie gebruikt om een batterij op te laden die zich in de naaf van het achterwiel bevindt. 
Voor dit recuperatief remmen wordt het KERS-syteem (Kinetic Energy Recovery System) gebruikt, dat sinds dit jaar ook op de Formule1–bolides toegepast wordt.

image
The Copenhagen Wheel
Foto - Courtesy of the SENSEable City Lab

Het nieuwe wiel, met zijn opvallend brede rode achteras, werd gisteren voorgesteld in Kopenhagen, in het kader van de klimaatconferentie.
Het kreeg dan ook prompt de naam van Kopenhagen Wiel.
Er zit in dat achterwiel immers veel meer in dan alleen maar een batterij en een voortbewegingssysteem. Lees maar:
  • een sensor die de luchtkwaliteit meet (CO2-gehalte, NOx-gehalte, temperatuur, luchtvochtigheid,…).
    Die meetgegevens kunnen doorgestuurd worden naar databanken waarmee luchtkwaliteit opgevolgd wordt
  • een gevanceerde fietscomputer die je snelheid, afgelegde weg, calorieverbruik, trapcadans,… meet
  • een elektronische anti-diefstal beveiliging, die het wiel bij diefstal blokkeert en de eigenaar per SMS verwittigt
  • een GPS die je gevolgde route registreert, maar die je ook laat weten welke vrienden van je in de buurt fietsen en waar ze zich bevinden (zoiets als Google Lattitude – zie mijn bericht van 27 april dit jaar)
En al die meetgegevens worden draadloos, via een bluetooth verbinding, naar je smartphone gestuurd, die op je stuur gemonteerd wordt.
Dus alles compact, zonder draden, zonder aparte batterij.
Op het filmpje hieronder krijg je alles nog eens mooi op een rijtje.

Het ziet er wel interessant uit.
De kostprijs zou rond die van een doorsnee elektrische fiets liggen.
Ik zal er eens over nadenken als ik (binnen x jaar) de pedalen niet meer makkelijk rond krijg…

BekijkenMeer vanGerelateerde video’sCommentaarDelenVerzendenFavorietTwitterFacebook

dinsdag 15 december 2009

Merkwaardige interferenties

Ik heb het jaren aan een stuk mogen uitleggen.
Interferentie: het merkwaardig effect dat optreedt als golven uitgestuurd door verschillende bronnen elkaar ontmoeten.

Het duidelijkst waarneembaar treedt interferentie op als de bronnen maar één golflengte uitzenden.
En het opvallendst effect doet zich voor:
  • als de golftoppen en de golfdalen van beide golven samenvallen.
    De natuurkundigen zeggen dat de golven dan in fase zijn.
    In zo’n geval versterken de golven elkaar
  • als de toppen van de ene golf samenvallen met de dalen van de andere golf.
    De natuurkundigen zeggen dat de golven dan in tegenfase zijn. In zo’n geval doven de golven elkaar uit.

interferentie1
In veronderstelling dat het hier om lichtgolven gaat, komen we tot de rare vaststelling dat 2 lichtgolven in sommige gevallen samen donker kunnen opleveren!
Licht + licht = donker! Als de lichtgolven in tegenfase zijn tenminste.

image
Klik maar op dit beeld om wat met interferentie bij licht te experimenteren. Je kan de golflengte veranderen. Je kan de afstand tussen de lichtbronnen veranderen enz. Je zal duidelijk zien waar licht + licht donker geeft.

Veronderstel nu even dat de bronnen cirkelvormige golven uitzenden.
Zoiets gebeurt b.v. als je een steen in het water gooit.
De verstoring van het wateroppervlak door de steen, verspreidt zich als een cirkelvormige golf over het wateroppervlak.
Als er twee zo’n bronnen zijn zullen de golven van beide bronnen elkaar beïnvloeden.
Hoe die beïnvloeding op een bepaalde plaats zal zijn, zal afhangen van de positie van de bronnen t.o.v. elkaar en van waar die plaats precies ligt t.o.v. de bronnen.
Je kan dan b.v. een volgend interferentiepatroon krijgen:
    interferentie2
    De rode bolletjes zijn de bronnen.
    De donkere cirkels uitgaande van elke bron stellen de golftoppen voor.
    De lichte cirkels uitgaande van elke bron stellen de golfdalen voor.
    In het overlappingsgebied beïnvloeden de golven van beide bronnen elkaar en krijg je een interferentiepatroon:
    1. zwarte lijnen waar de golftoppen elkaar versterken
    2. witte gebieden er tussenin waar de golftoppen en –dalen elkaar uitdoven
    Klik maar eens op het beeld hierboven als je het effect van het verschuiven van de bronnen op het interferentiepatroon wil uitproberen.

    Maar bronnen kunnen allerlei golven uitzenden: cirkelvormige, vlakke, ellipsvormige, gebogen,…
    En steeds zullen de golven van verschillende bronnen elkaar beïnvloeden en interferentiepatronen opleveren.
    Hieronder een filmpje met enkele bijzondere exemplaren van die patronen, verkregen door een doordachte keuze van de soort golven die de bronnen uitzenden.
    Ik ben wel niet akkoord met de titel van het filmpje: het gaat hier niet over illusies! Het gaat hier om reële interferentiepatronen!

    In elk geval: fysica kan leuke effecten opleveren.

    maandag 14 december 2009

    Snuisteren in oude boeken

    Wellicht herinneren jullie zich nog wel het beeld hieronder van in de geschiedenisboeken van weleer.

    Bestand:Vesalius Fabrica portrait.jpg
    Ik in elk geval wel: Andreas Vesalius.
    Andries van Wezel, onze beroemde landgenoot, die in 1543 zijn
    De Humani Corporis Fabrica Libri septem” publiceerde.
    Een zevendelig meesterwerk, waarin hij de bouw van het menselijk lichaam met een voor die tijd ongekend detail uit de doeken deed.
    Mooi en interessant om weten.
    Maar nog interessanter zou het volgens mij zijn mochten we eens in die boeken kunnen bladeren.
    Welnu dit is voor een deel mogelijk geworden dankzij het project “Turning the pages” van de U.S. National Library of Medicine.

    image
    Op die website worden een zestal historische meesterwerken uit de geschiedenis van de geneeskunde voorgesteld, waaronder dat van Vesalius.
    En dankzij Macromedia Flash kan je er echt door bladeren, er in lezen, er met een vergrootglas in kijken en er zelfs uitleg over beluisteren.
    Zo’n kans mag je niet laten liggen.
    Klik maar eens op het beeld van onze Andries van Wezel hierboven en bewonder zijn fenomenale 16de-eeuwse prestatie.

    En mocht het je interesseren: het Vanderbilt Medical Centre biedt ook nog een  “Turning the pages” met een historisch werk over zwaarlijvigheid. En hou die beelden in gedachte tijdens de komende “feest- en eetdagen”…

    image

    zondag 13 december 2009

    Kopenhagen 2009

    De klimaatconferentie in Kopenhagen draait op volle toeren.
    De media voeren hun showtjes op en maken ons “horendul” met verslagen, beelden, standpunten, discussies, beïnvloeding.
    Politiekers van allerlei strekking proberen ons van hun grote gelijk terzake te overtuigen.
    Is de mens oorzaak van een toenemende aardtemperatuur?
    Of drijft de afnemende zonneactiviteit ons in deze eeuw eerder naar een temperatuurdaling en een uitgesproken ijstijd?

    Dit is het moment waarop ik nood heb aan degelijke, evenwichtige informatie.
    Een zeer goed voorbeeld daarvan vond ik onlangs op de site van Kennislink.

    image 
    Neem eens de tijd om die pagina eens rustig maar grondig door te lezen.
    Heel wat anders dan wat er de jongste dagen op radio, TV en in de kranten te zien, te horen en te lezen is.
    Een verademend stuk informatie.

    zaterdag 12 december 2009

    Weet je ‘t nog: hamer, aambeeld, stijgbeugel?

    We hebben het allemaal moeten leren indertijd.
    Hamer, aambeeld en stijgbeugel: de oorbeentjes in ons middenoor die de trillingen van het trommelvlies overbrengen naar ons binnenoor. De zenuwimpulsen die vanuit ons binnenoor naar onze hersenen gaan, leveren tenslotte de gehoorgewaarwording.

    Maar een paar goedgekozen beelden leveren meer inzicht dan veel woorden.
    En ziedaar de kracht van internet.

    image
    Dankzij The Scientist, een uitstekend wetenschappelijk magazine, met een zeer interessante website, kan ik jullie een YouTube-filmpje presenteren, waarin de werking van ons oor schitterend wordt uitgelegd.
    Wil je meer details? Dan moet je dan zeker deze pagina op de site van The Scientist lezen.
    Mijn oud onderwijshart popelt weer volop. Geen enkele biologieleraar zou dit materiaal links mogen laten liggen!

    vrijdag 11 december 2009

    Perfect evenwicht

    image

    Voor mensen die hun zenuwen onder controle kunnen houden is dit vrijdagspel een fluitje van een cent.
    Je moet de gekleurde figuurtjes met de muis op de zwarte steunvorm plaatsen, zodanig dat er geen enkel afvalt.
    Om ze te plaatsen moet je klikken als ze op hun bestemming zijn.
    Maar vóór je klikt en plaatst, kan je ze nog draaien met de toetsen A (naar links) en D (naar rechts).
    En als je de blokjes in evenwicht kan krijgen, kan je nog extra punten verdienen door zoveel mogelijk rode diamanten bij te plaatsen
    In het voorbeeld hierboven heb ik alle figuurtjes in evenwicht geplaatst, én ik heb er (slechts) één diamant bij kunnen leggen, zonder het bouwsel te verstoren.

    Klik op het beeld en test je handigheid en concentratievermogen.

    Tussen haakjes: dit is de nieuwe versie van het spel dat ik jullie op vrijdag 9 oktober al liet spelen.

    donderdag 10 december 2009

    Komt E.T. naar Kopenhagen?

    Er was gisterenmorgen (woensdag 9 december 2009)  in elk geval een bijzonder verschijnsel waar te nemen in de noordelijke luchten.
    Het was (nog) wel niet boven de Kopenhaagse conferentie, maar toch dicht in de buurt.
    De Noorse hemel klaarde plots op in een mysterieuze spiraal.
    En onmiddellijk gonsde het internet op volle toeren.
    Er werd getwittert dat het een lieve lust was. YouTube werd overdonderd met amateurfilmpjes.
    De blogs liepen op korte tijd over van de UFO-verhalen.
    Was ET op komst of was Maitreya, the World Teacher, op aarde aan het neerdalen?
    Of had de Large Hydron Collector (LHC) zijn eerste zwart gat geproduceerd?

    Ook de ernstige wetenschappers hadden niet direct een verklaring.
    Misschien een spiralerende meteoriet?
    Maar daarvoor duurde het schouwspel te lang.
    Uiteindelijk houden zij het bij een mislukte lancering van een raket vanop een Russische onderzeeër.

    Oei, oei, oei, daar gebeurt wat in de buurt van die klimaatmannen en –vrouwen…

    Glaasje op: straffe koffie helpt niet, integendeel

    BOB-controles overal in deze tijd van het jaar.
    We zijn gewaarschuwd.
    Dus: glaasje op, laat je rijden.
    Want dronken rijden is onverantwoord.
    En als je tegen de lamp loopt is de boete niet mis.
    Neem maar eens een kijkje op de BOB-site als je de tarieven wil kennen!

    image
    En dan doen weer de bekende verhalen de ronde.
    Over de trucjes die je kan gebruiken om het glaasje teveel te neutraliseren.
    Eén van de klassiekers is dat een kop straffe koffie je op korte tijd weer nuchter kan maken…

    Onderzoek heeft nu uitgewezen dat zo’n kop pittige koffie juist extra gevaarlijk kan zijn.
    In een artikel, recent gepubliceerd in Behavioral Neuroscience, wordt aangetoond dat de cafeïne in de koffie,  de drinkers een vals gevoel van nuchterheid geeft.

    cafeïne 
    Na het drinken van alcohol én koffie bleken de deelnemers aan de proeven een misplaatst gevoel van alertheid te vertonen waardoor ze minder oog hadden voor gevaarlijk situaties.
    M.a.w. de alcoholintoxicatie blijft, maar men denkt dat men er geen last van heeft en dat men de situatie wel aankan.

    Toch nog even dit: de deelnemers aan de proeven waren muizen.
    Maar volgens de onderzoekers kan bij mensen hetzelfde effect verwacht worden.
    Geloof dus die cowboy-verhalen van “drink ne goeie straffe koffie” maar niet als je de komende periode nog met de auto weg moet na een paar glaasjes.
    Zorg voor je eigen veiligheid en die van de anderen.
    Zorg voor een BOB!

    woensdag 9 december 2009

    Wat zien ik?

    Nog maar eens: onze zintuigen bedriegen ons permanent.
    Dit wordt opnieuw duidelijk gemaakt in onderstaand beeld.

    Zie je ook een verschillende tint bij beide blokjes?
    Hou nu eens vinger horizontaal over de scheidingslijn tussen beide.
    Wat denk je nu?

    dinsdag 8 december 2009

    Werelderfgoed op een Google Map

    In samenwerking met de UNESCO heeft Google Maps een wel erg interessante toepassing uitgewerkt.
    Die wil ik jullie niet onthouden
    Je kan via Street View in Google Maps een virtuele reis maken langs een aantal van de merkwaardigste natuur- en cultuur locaties ter wereld: het historisch centrum van Praag, Sienna, Toledo, Urbino,…
    Het oude stadsdeel van Salamanca, Avila,…
    Pompei, Stonehenge, Kew Gardens
    enz.
    Ontdek het werelderfgoed bijna alsof je er zelf in rond loopt.
    En als je er al geweest bent (nog mooier natuurlijk!) is het in elk geval een geweldig levendige herinnering.
    Klik maar op het beeld hieronder en maak dan je keuze in het drop-down-menu aan de linkse kant.

    image

    maandag 7 december 2009

    Dit is goochelkunst

    Niet het wegtoveren van olifanten of jumbojets in spectaculaire Amerikaanse blablashows à la David Copperfield is de goochelkunst die ik bewonder.
    Wel het vingervlugge werk van mensen zoals Fred Kaps of Hans Kazan. Waar je met je neus bovenop zit zonder te zien hoe ze het doen.
    Wat moet je dan niet denken van René Lavand die met één arm 
    schitterende goocheldingen doet.
    Over blijven positief blijven denken en doen gesproken!
     

    zondag 6 december 2009

    Sinterklaasje, braaf baasje

    Heb je wel je schoentje gezet?
    Heb je wel aan zijn paardje gedacht?
    Klopt je hartje vol verwachting?
    Wees dan dankbaar voor de Goed Heilig Man.
    Want hij komt, hij komt, hij komt de Goede Sint.
    Ook als hij een beetje overwerkt is.
    Heb (een beetje) begrip.

    zaterdag 5 december 2009

    Limburggevoel om een appel

    Heb je het ook gezien?
    Eén van de eerste dingen waar Frank De Winne zijn tanden in zette toen hij terug op aarde landde, was een Limburgse appel, een Green Star!


    imageBron foto: Daylife

    Donderdagmorgen was dit topnieuws op Radio 2 Limburg.
    Het bekende Limburggevoel.
    Iets wat andere provincies hopeloos proberen na te apen, maar waar ze niet in slagen.

    Greenstar
    Bron foto: BFV

    Eén van de kaderleden van de Belgische Fruitveiling  (BFV) uit Sint-Truiden kwam op de radio uitleggen wat de bijzondere kenmerken zijn van die nieuwe appelvariëteit.
    Op zicht zie je al dat hij een beetje familie is van de Granny Smith.
    De Greenstar is inderdaad ontstaan uit een kruising van de Australische Granny Smith en de Franse Delbarestival. Twee wat zurig smakende, sappig-frisse appelsoorten. En dat heeft de Greenstar duidelijk overgeërfd.

    Maar een bijzonder kenmerk van de Greenstar is zijn zeer hoog vitamine C gehalte.
    Vitamine C is ascorbinezuur.

    VitC
    En naast het gezonde vitamine-effect heeft ascorbinezuur nog een andere interessante werking.
    Als het in hoge concentratie aanwezig is belet de stof het bruin worden van de appel als er in gebeten of gesneden is.
    Hoe komt dat?
    Ik heb dat eigenlijk al een beetje uitgelegd in mijn blogbericht van
    1 april.
    De polyfenolen in de appelcellen worden door de zuurstof in de lucht geoxideerd tot er uiteindelijk melanines ontstaan die voor de bruine kleur zorgen. Voor die oxidatie zijn enzymen nodig: polyfenoloxidasen.
    Maar! Als er vitamine C in hoge concentratie aanwezig is, zullen de polyfenoloxidasen het vitamine oxideren en niet de polyfenolen!
    Er ontstaan dus geen melanines en dus ook geen bruine kleur.

    geen bruine kleur 
    De Greenstar, de “Frank De Winne-appel”, met zijn hoog
    vitamine C-gehalte, wordt dus niet bruin als je hem opengesneden of aangebeten laat liggen!
    De Greenstar is dus prima geschikt voor verwerking in fruitsalades!

    Mijn favoriete appel is niet de Frank De Winne-appel.
    Ik hou het op de Jona Gold.
     
    image
    Een goddelijk zoete vrucht geplukt in Munsterbilzen en …. opgegeten in Romershoven.
    Lekker! Echt lekker! Vertel het maar aan Frank De Winne.