Het labyrint van Hern

Op 2 januari had ik het hier over Nazca-lijnen en hoe sommige ervan, volgens Britse archeologen, labyrinten zijn.
En over het merkwaardig gegeven dat dicht bij ons in de buurt, in Sint-Huibrechts-Hern een labyrint in de zuidelijke muur van de kerktoren is ingemetseld!



Hoe komt in ‘s hemelsnaam zo’n labyrint in een kerkmuur van een klein Hoeselts dorp terecht?
Hoewel ik meer en meer geboeid geraak door het verleden, ben ik absoluut onvoldoende onderlegd om daar zelf het juiste antwoord op te geven.
Maar gelukkig heb ik twee oud-collega’s van het Heilig-Grafinstituut te Bilzen die mij onmiddellijk wisten te vertellen hoe de vork aan de steel zit.
Chrstiane Jacobs is lid van de Hoeseltse Geschiedkundige Studiegroep en kenner van allerlei aspecten van de geschiedenis van onze Hoeseltse kerkdorpen.
En Luk Machiels is specialist inzake onze Keltische erfenis.

Vooral bij Luk Machiels vond ik wat ik zocht.
Luk heeft zich jarenlang bezig gehouden met de studie van de Kelten en hun invloed op het (volks)geloof in onze streken.
Hij heeft daarover drie boeken geschreven waarvan twee in samenwerking met Eddy Valgaerts: “De Keltische Erfenis” en “Landschap en volksgeloof in Keltisch perspectief” uitgegeven bij Mens en Cultuur.
Het derde boek “Onbelicht verleden” gaf Luk in eigen beheer uit.

Alleen “Landschap en volksgeloof in Keltisch perspectief” is nog verkrijgbaar bij de uitgever.
De andere werken zijn uitverkocht, maar nog wel in de betere openbare bibliotheken te vinden.

In “Onbelicht verleden” vond ik zes bladzijden boeiende informatie over Sint-Huibrecht-Hern en zijn fameus labyrint.
Ik maak hier een korte samenvatting.

Vooraf wil ik nog even herhalen (zie mijn berichtje van 2 januari) dat labyrinten geen doolhoven zijn.
Als je het traject van een labyrint volgt komt je vanzelf in het centrum terecht: er is maar één weg. En vanuit uit het centrum kom je langs diezelfde weg weer terug.
Bij een doolhof daarentegen zijn er wegen die doodlopen en je kan slechts door de juiste keuze te maken in het centrum terecht komen en er weer uit.

Er bestaan blijkbaar twee groepen labyrinten:

• het heidens model dat het oudste is dat men vindt van 2000 vóór Christus tot het jaar 1000.
  Zo’n heidens labyrint wordt steeds opgebouwd vanuit kwadranten tot het zogenaamde achtspakige jaarwiel:
  
  
  
• het verchristelijkt model dat vanaf het tweede millennium wordt aangetroffen is gebaseerd op het kruis:
  
  
  

Meteen is duidelijk dat het labyrint van Sint-Huibrechs-Hern tot het heidens model behoort.
Maar een heidens model in een katholieke kerk! Hoe leg je dat uit?
Dit is een gevolg van de geschiedenis van het dorp.
Sint-Huibrechts-Hern wordt door de bewoners en ook in de omliggende dorpen nog altijd “Hern” genoemd. Zonder Sint-Huibrechts erbij dus.
En “Hern” betekent hoorn.
Het is daarom zeer aannemelijk dat Hern, dat een bron bezat, een cultusplaats was van de Keltische god-jager Cerunnos die met een hoorn, een hertengewei wordt afgebeeld:

Nu was Cerunnos voor de Kelten een belangrijke godheid: de jager als levensnemer en levensgever.
Zo is ook de natuur: een cyclische opeenvolging van de seizoenen, van opbloeien, sterven en weer opbloeien, net zoals het labyrint: een zich herhalende weg van heen en terug.
Cerunnos stond dus net zoals het labyrint symbool voor regeneratie.
Het labyrint was dus voor de Kelten een regeneratiesymbool.

En toen werden onze streken gekerstend.
De Keltengod Cerunnos werd door het christendom gerecupereerd en vervangen door Sint-Hubertus!
En Sint-Hubertus werd merkwaardig genoeg ook aan een hert gekoppeld via het wonder van hert dat hem bij de jacht op Goede Vrijdag verscheen met een kruis op de kop.

Sint-Hubertus werd prompt de christelijke patroonheilige van de jagers.
En Hern werd Sint-Huibrechts-Hern!
En de Keltische Cerunnos-bron werd de Sint-Hubertusbron waar tot aan de Tweede Wereldoorlog talloze pelgrims het levenskrachtige water (regeneratie!) kwamen halen.
Maar het aan de Keltengod Cerunnos gekoppeld labyrint heeft men gelukkig niet vernietigd.
Integendeel: men heeft dit heidens symbool in de muur van de katholieke Sint-Hubertuskerk een plaatsje gegeven.
En daar kan je het nog altijd komen bewonderen. Een uniek in steen gegrift exemplaar waarvan er in Europa slechts een handvol te vinden zijn.

Vergeet dit niet als je ooit eens door ons mooi Haspengouw toert.
Een tip misschien: op 23 februari houdt onze Romershovense wandelclub haar 16de Rommelarentocht, vertrekkend vanuit…de Sint-Hubertuszaal op een boogscheut van de kerk waar het oeroude relict te vinden is.