Michael Jackson’s killer: propofol

Wellicht heb je het ook wel gehoord of gelezen: Michael Jackson is gestorven aan een overdosis propofol.

Wat is dat propofol eigenlijk en hoe en waarvoor wordt het normaal gebruikt?
Propofol is een gebruiksnaam voor een zeer eenvoudige chemische verbinding met als systematische naam 2,6-diisopropylfenol.
Elke 6dejaarsleerling in het middelbaar onderswijs, met een paar uurtjes chemie in zijn lespakket, zou die naam feilloos moeten kunnen afleiden.

Maar de eenvoud van de verbinding, belet zijn krachtige actieve werking niet.
Het is een verdovingsmiddel dat in de chirurgie zeer veel wordt gebruikt en intraveneus wordt ingespoten.
Het is op de geneesmiddelmarkt aanwezig onder de merknaam Diprivan.
In Diprivan is propofol gemengd met eiwitten (fosfolipiden) uit eieren. Daardoor krijgt het een melkachtig uitzicht. Het wordt daarom ook wel eens “verdovingsmelk” genoemd.
Het is een zeer snel werkend middel. Er is soms al effect na 30 seconden. En ook het herstel van de patiënt na de verdoving is snel. Het wordt daarom veel gebruikt bij kleine ingrepen in daghospitalisatie.

Diprivan wordt algemeen als een veilig middel beschouwd als het correct en in de gepaste omstandigheden toegepast wordt.
De geruchten lopen dat het middel bij Jackson als een slaapmiddel werd toegediend en nog wel gedurende een lange periode.
Dit is waarschijnlijk niet de meest geschikte indicatie.
Maar dat laat ik in het midden, want dan zou ik mij begeven op een terrein waar ik niet thuis ben.

De echte reden waarom ik hier propofol op de scène plaats, is weer eens mijn verbazing als chemist.
Over hoe kleine variaties in een molecule zo’n totaal andere werking kunnen veroorzaken.


Fenol is een antiseptisch en desinfecterend middel.


Diisopropylbenzeen is een verbinding gebruikt bij de bereiding van harsen.


De combinatie van de vorige twee, 2,6-diisopropylbenzeen, is een snelwerkend verdovingsmiddel!

De wereld zit toch raar, maar erg boeiend, in mekaar nietwaar?