Mijn moederke had zout- en pepervaatjes die ook altijd recht kwamen als je ze probeerde om te duwen. Ik kon daar uren mee spelen.
Met een beetje eenvoudige fysica is dit wel te verklaren.
Die dingetjes zijn NIET HOMOGEEN. D.w.z. dat ze niet overal de zelfde samenstelling hebben. Ze zijn onderaan verzwaard, waardoor hun zwaartepunt Z zeer laag ligt.
Als ze in evenwicht zijn, liggen het zwaartepunt Z en het steunpunt S op één rechte. De zwaartekracht en de reactiekracht in het steunpunt heffen elkaar volledig op.
Als je die voorwerpjes een beetje scheef duwt, liggen Z en S niet meer op één rechte. De zwaartekracht en de reactiekracht zijn nog wel even groot, maar ze vormen nu een krachtenkoppel dat een rotatie veroorzaakt, waardoor de dingetjes weer recht getrokken worden:
Nu lees ik per toeval op internet, dat de Hongaarse wis- en natuurkundigen P. L. Varkonyi en G. Domokos een driedimensionaal HOMOGEEN convex (d.w.z. met alle krommingen naar buiten toe) voorwerp geconstrueerd hebben dat maar één stabiele positie heeft als het op een vlak oppervlak wordt neergelegd:
Leg je het dus neer, dan rolt het automatisch steeds naar die éne stabiele toestand toe. Het komt dus als het ware ook altijd weer recht. Die stabiele toestand zie je links op de afbeelding hierboven.
Ze noemden het voorwerp Gömböc, wat naar het schijnt zoiets als "bolachtig lichaam" betekent.
Het volledige artikel met de wiskundige verklaring kan je hier vinden.
Maar het merkwaardig(st)e van dit verhaal is dat er in de natuur al miljoenen jaren bepaalde schildpadsoorten met een schild rondlopen waarvan de vorm overduidelijk overeenkomt met die van de Gömböc!
Foto: courtesy Dr. G. Domokos
Niet te verwonderen dat die beestjes altijd op hun pootjes terecht komen als ze eens ondersteboven kantelen! Met een knipoog naar Darwin en de opflakkerende discussie over de evolutieleer, zou je dus kunnen zeggen dat de “intelligent design” van die "schildpaddenschilden" de “survival of the fittest turtles” heeft mogelijk gemaakt…
Geen opmerkingen:
Een reactie posten