De zomerdriehoek komt er aan

De laatste dagen zit er wel beterschap in het weer, maar echt zomer is het nog niet.
Er is nochtans geen tegenhouden aan: de zomer is op komst. En wie regelmatig ‘s avonds zijn luie TV-stoel ruilt voor een avondlijke wandeling zal het kunnen vaststellen: de zomerdriehoek doet zijn intrede aan onze noordoostelijke sterrenhemel.

Voorlopig moet je nog tot ongeveer middernacht wachten tot Altair, de onderste tip van de driehoek zichtbaar wordt, maar daar komt beterschap in. Binnen een paar weken is de (bijna) gelijkbenige driehoek ook vroeger in de avond in zijn volle glorie te bewonderen. En hij blijft steeds hoger aan de hemel goed zichtbaar tot een stuk in de herfst.

De sterren van de zomerdriehoek zijn gemakkelijk met het blote oog waar te nemen in het noordoosten, omdat ze tot de helderste aan het firmament behoren.
Deneb lijkt de minst heldere van de drie, maar de helderheid die we waarnemen is de schijnbare helderheid.
In werkelijkheid heeft Deneb de grootste absolute helderheid van de drie hoeksterren (Wega, Deneb, Altair) van de zomerdriehoek Maar door haar grote afstand (meer dan 1000 lichtjaar van ons af en volgens sommige metingen zelfs meer dan 7000 lichtjaar) lijkt ze zwakker. Eigenlijk is Deneb zó helder dat ze één van de verst verwijderde sterren is die nog met het blote oog kan gezien worden!

Zoals je hierboven kan zien (dunne groene lijn) behoort Deneb niet alleen tot de zomerdriehoek, maar ze maakt ook deel uit van het sterrenbeeld Zwaan. Met een beetje verbeelding zie je de zwaan naar rechts vliegen, met haar vleugels verticaal.
Deneb is dus de staart van de zwaan. Vandaar komt ook haar naam: “Al Dhanab” betekent naar het schijnt staart in het Arabisch.
En dat men het sterrenbeeld Zwaan ook soms noorderkruis noemt is ook begrijpelijk: je kan er evengoed een kruis in zien als een zwaan. Maar Zwaan is een officieel erkend sterrenbeeld, terwijl zomerdriehoek en noorderkruis geen erkende sterrenbeelden zijn: het zijn zogenaamde asterismen.

Ga dus deze avond laat (of één van de volgende) eens naar buiten en kijk eens omhoog in het noordoosten. Neem desnoods je verrekijker mee en ontdek ze: Wega, Deneb, Altair, zomerdriehoek, Zwaan, noorderkruis.
En geniet ervan!