Gisteren had ik een juffrouw uit Gellik op bezoek met een paar vraagjes over haar cursus chemie.
Op een zeker moment ging het over de aantasting van de ozonlaag en het ontstaan van het fameuze ozongat.
Ik gaf het gekende voorbeeld van de drijfgassen die tot voor een paar jaar in spuitbussen werden gebruikt. In spuitbussen met haarlak bijvoorbeeld.
De drijfgassen in die spuitbussen waren geen echte gassen, maar zeer vluchtige oplosmiddelen waarin de eigenlijke haarlak was opgelost.
Die oplosmiddelen waren ChloorFluorKoolwaterstoffen, CFK’s, zoals bijvoorbeeld CCl3F (trichloorfluormethaan).
Je merkt dat ik hier voortdurend in de verleden tijd spreek.
Inderdaad, de CFK’s zijn sinds 1996 in spuitbussen verboden omdat ze de ozon in de bovenste atmosfeerlagen vernietigen en aldus een nefast “ozongat” doen ontstaan.
Maar waarom had men dan indertijd precies voor die stoffen gekozen?
Omdat het onontvlambare en niet giftige en dus veilige stoffen zijn!
Hun vervangers van vandaag (vluchtige koolwaterstoffen en alcoholen) zijn zeer brandbaar en dus veel minder veilig. Maar ze laten de ozonlaag intact, zodat de schadelijke energierijkste UV-straling van de zon wordt tegengehouden. Zoals zo vaak: “ieder nadeel heb weer zijn voordeel”.
”Oké, maar die haarlak zelf, wat is dat dan voor iets?” vroeg de juffrouw. Want daarover stond er niets in haar cursus, en ze was toch wel benieuwd.
”Dat is weer andere chemie” zei ik.
Die haarlak bestaat eigenlijk uit lange ketenmoleculen, zogenaamde polymeren (plastics) die in de vluchtige oplosmiddelen opgelost zijn. Spuit je zo’n oplossing op je haar, dan verdampt het oplosmiddel en er vormt zich een dun stijf laagje dat je coupe in de (laat ons hopen) juiste plooi houdt.
In het begin was was polyvinylpyrrolidine (PVP) het meest gebruikte haarlakpolymeer omdat het een uitstekende bevochtiger is die zich daarenboven goed in een dunne film laat aanbrengen.
Maar PVP is wateroplosbaar en dat heeft zo zijn gevolgen voor de houdbaarheid van je kapsel als je in de motregen loopt…
Tegenwoordig wordt PVP daarom dikwijls vervangen door polydimethylsiloxaan,
Dat is niet oplosbaar in water. Het houdt dus langer. En het laat zich even goed in een dunne laag aanbrengen. Het ei van Columbus dus.
”Zo zie je maar weer dat chemie overal is” zei ik tegen de juffrouw.
”Ja” zei ze, “binnenkort ook op mijn examen”…
Geen opmerkingen:
Een reactie posten