Ze had een grote kom verse soep gemaakt net vóór we moesten vertrekken naar Merelbeke op familiebezoek
In haar haast had ze de soepkom zonder deksel op de nog hete kookplaat laten staan…
Je kan het wellicht al raden: toen we ‘s anderendaags van het normaal lekkere goedje wilden proeven, was de ontgoocheling groot: de soep was zuur.
Het voorval was natuurlijk onderwerp van gesprek toen we vorige zaterdag opnieuw in familiekring samen zaten ter gelegenheid van het Allerheiligen-weekend.
Het aanwezige vrouwenkransje had allerlei remedies om zo’n soepdrama te voorkomen. De discussie ging vooral over afkoelen met of zonder deksel op de kom.
Ik heb er me niet mee bemoeid. Maar…
Ik had zowel mijn ideetjes over “het geval”.
Ik heb toen gezwegen, maar hier en nu ga ik laten weten hoe het volgens mij moet.
Wie niet akkoord is, of het beter weet moet het maar laten horen.
Het zullen wel bacteriën zijn die ervoor zorgen dat dierlijke en plantaardige vetten in de soep omgezet worden in zuren.
Het komt er dus op aan om de bacteriën zo weinig mogelijk kans te geven om de soep binnen te komen en er zich te vermenigvuldigen.
Dus zo snel mogelijk afkoelen en dan, in kleine porties, invriezen.
Met of zonder deksel op de kookpot?
Met betekent langzamere afkoeling. Zonder betekent mogelijkheid voor bacteriën uit de lucht om in de soep terecht te komen.
Compromis: plaats het deksel schuin op de pot zodat dat die maar gedeeltelijk dicht is!
Zo snel mogelijk afkoelen?
Plaats de kom in een tot aan de overloop gevulde afwasbak en laat koud water stromen zodat de temperatuur b.v. op 5°C blijft.
Veronderstel dat de temperatuur dan in 10 minuten van
100°C tot 60°C is gedaald. Of die veronderstelling klopt zal afhangen van de hoeveelheid soep en van de vorm en het materiaal van de soeppot.
Dan kan je berekenen hoe lang het duurt om de temperatuur op 20°C te krijgen.
Daar heeft de goede oude Newton voor gezorgd met zijn (door weinigen gekende) afkoelingswet:
"de snelheid waarmee de temperatuur van een voorwerp verandert, is recht evenredig met het verschil in temperatuur van dat voorwerp en de omgevingstemperatuur".
En nu moet je me geloven, want ik ga hier niet de oplossing van een differentiaalvergelijking uit de doeken doen. Maar als we onze gegevens in de afkoelingswet stoppen en dat wiskundig verwerken krijgen we:
20°C = 5°C + 95°C.e-0,054.t
waarin t = de tijd om de soep tot op 20°C af te koelen.
Een beetje met logaritmen rekenen levert dan als resultaat een tijd
t = 34,18 minuten.
Dus als je de kom soep behandelt zoals ik het beschreven heb, kan je na een goed halfuur je (niet zure) soep in plastiek doosjes overbrengen en veilig in de diepvries bergen voor later gebruik.
Voilà!
Amaai! Ik hoop maar dat het laatste stukje wiskunde je eetlust niet bedorven heeft.
Zelfs als de soep niet zuur is.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten