Over de blauwe witte waterlelies van Monet

Onlangs was ik op mijn iPad aan het spelen was met “Color uncovered”, een app  van Exploratorium over kleuren en hoe we die (fout of correct) waarnemen.
En toen stootte ik op een zeer merkwaardig verhaal.
Het ging over de beroemde Franse impressionist Claude Monet.
Dat bijzonder verhaal wil ik jullie hier navertellen.

Monet is 86 jaar oud geworden.
In 1893 liet hij in Giverny een huis bouwen, en hij liet er een zeer uitgebreide bloementuin met vijver aanleggen. Hij heeft zijn tuin, zijn bloemen en zijn vijver in talloze schilderijen vereeuwigd.

Vooral de laatste periode van zijn leven, van 1910 tot hij stierf in 1926, vormde de tuin en vooral de vijver een belangrijke inspiratiebron.
Maar toen hij ouder werd kreeg hij meer en meer last van cataract. Zijn troebele ooglenzen werden meer en meer een hinderpaal voor zijn schilderwerk.
Toen hij 82 was liet hij de lens van zijn linker oog volledig verwijderen. Waar zijn linker ooglens zat was er dus gewoon een opening in het hoornvlies. Zijn rechteroog bleef troebel.
En die bijzondere situatie had een onverwacht gevolg voor zijn schilderkunst.

Het menselijk oog kan het zichtbare gedeelte van het elektromagnetisch spectrum waarnemen.
Zoals je op het schema hieronder ziet is dit maar een klein deel van het geheel aan bestaande elektromagnetische stralen:

Eigenlijk is ons netvlies in beperkte mate ook gevoelig voor ultraviolette stralen (UV) in het gebied dicht bij violette stralen van het zichtbaar licht.
Maar onze ooglens houdt die UV-stralen tegen!
Als onze ooglens weg is ontvangt het netvlies dus ook UV-licht waar het op reageert.
Dit was dus bij Monet het geval. Met als gevolg dat hij wit licht zag als de som van kleuren van het zichtbaar gebied plus nog een stukje uit het nabije UV-licht. Hij zag daardoor wit licht niet wit, maar als een blauwe tint.
En de witte waterlelies op zijn vijver waren voor hem in zijn late jaren niet wit, maar licht blauw.
Hij schilderde ze dan ook zo!

Of hoe een beetje fysica het geheim van Monet’s blauwe witte waterlelies kan verklaren…