Een beetje sportdrank-chemie

Ik stel vast dat het al een tijdje geleden is dat ik nog eens een echt chemieberichtje heb geschreven.
Dat ik dit euvel vandaag zal goedmaken heeft alles te maken met de herhalingsles chemie die ik gisterennamiddag gaf aan een paar laatstejaars van mijn oude school.
Die meisjes en jongens zijn daar de laatste lessen koolstofchemie (vroeger sprak men van organische chemie) aan het verwerken.
In die context hadden we het gisteren over additiereacties.

Additiereacties zijn reacties die doen wat hun naam zegt: het zijn reacties waarbij men atomen aan een molecule toevoegt:
 
In bovenstaand geval heeft men broomatomen (Br) aan de molecule toegevoegd.
Dit toevoegen kan gemakkelijk als de molecule één of meer dubbele bindingen bezit.
Als de atomen die men toevoegt zware atomen zijn (zoals Br), dan worden de moleculen zwaarder en bijgevolg neemt ook de dichtheid (vroeger sprak men van soortelijk gewicht) van de stof toe.

En nu komen de sportdrankjes op de proppen.
Aan die moderne sportdrankjes worden fruitsmaken (dikwijls citroensmaken)  toegevoegd door middel van natuurlijke plantaardige oliën.
Maar die oliën lossen niet op in het suikerwater van de frisdrank.
Ze blijven als een olielaag bovendrijven.
Wie daarvan zou van drinken zou ineens de volle geconcentreerde citrussmaak in de mond krijgen en daarna alleen nog zoetige vloeistof.
Dit is natuurlijk niet wat men wil.
Men zou er dus moeten kunnen voor zorgen dat de plantaardige oliën met hun citrussmaak zich over heel de vloeistof verspreiden.

Wel, de chemisten hebben dat probleem opgelost.
De moleculen van de plantaardige oliën bevatten dubbele bindingen. Men kan er dus Br aan toevoegen.
Men krijgt dan gebromeerde plantaardige oliën (BVO’s – brominated vegatable oils)


Gevolg: de moleculen van de plantaardige oliën worden zwaarder en de olie krijgt een grotere dichtheid.
Nu regelt men het aantal Br-atomen dat men aan de moleculen toevoegt zodanig dat de dichtheid van de olie dezelfde wordt als die van het suikerwater!
De olie gaat zich daardoor als kleine druppeltjes (emulsie) onder het water verdelen.
De citrussmaak zit nu overal in de frisdrank!
En het brouwsel krijgt nog het blijkbaar gewild natuurlijk aandoend troebel uitzicht op de koop toe.


Mooi staaltje chemische technologie.
Maar teveel van die gebromeerde drankjes zou ik toch niet drinken.
Broom is immers niet het allergezondste goedje…