woensdag 28 december 2011

Hoe doen ze het?

Grote vluchten vogels kunnen soms de merkwaardigste figuren aan de hemel toveren.
Het eigenaardige daarin is de ongeëvenaarde coördinatie en orde in de groep.
Bekijk onderstaand YouTube-filmpje maar eens dat het ongelooflijk spektakel toont van een enorme groep spreeuwen in het Engelse Otmoor  in de buurt van Oxford.


Hoe doen ze dat en waarom doen ze dat?
Dit is een nog niet goed begrepen fenomeen, vooral omdat we in het dagelijks leven bijna het tegenovergestelde vaststellen: systemen streven spontaan naar wanorde.
Natuur- en scheikundigen zeggen dat systemen spontaan naar toename van entropie streven.
Een voorbeeld.
Werp een klontje suiker in een glas water. Na enige tijd is het suiker opgelost en smaakt het water zoet. De suikermoleculen hebben zich dus doorheen de oplossing verspreid. De geordende structuur van het klontje is spontaan in een ongeordende verdeling overgegaan. De entropie is toegenomen.
Het omgekeerde, van wanorde naar orde, gaat hier niet spontaan: het opgeloste suiker zal zich niet spontaan in een klontje ordenen!
De wanorde zal niet spontaan afnemen. De entropie zal niet spontaan verminderen.

En toch tovert zo’n vlucht spreeuwen spontaan opvallend geordende patronen in de lucht.
Onze eigenste Nobelprijswinnaar fysica Ilya Prigogine heeft met zijn fysica van zelf-organiserende systemen een aanzet tot inzicht gegeven in dergelijke fenomenen.
Blijkbaar is zo’n zwerm vogels een “ver-uit-evenwicht” systeem en dergelijke systemen zouden een zelf-organiserend vermogen bezitten
Maar daar laat ik het bij. Want die fysica is voor mij niet meer te behappen.
Gelukkig belet dit ons niet om van dit uniek verschijnsel te genieten.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten