Mijn vriend Einstein

Toen ik donderdagvoormiddag even mijn PC in de steek liet en de keuken inliep, zei Mia: “uw vriend Einstein staat in de gazet!”. En ze wees op een artikeltje in het wetenschapskatern van De Standaard over een verificatie van de relativiteitstheorie.

 
Mijn vriend Einstein!
Natuurlijk is Albert nooit een echte vriend van mij geweest.
Maar Mia maakte allusie op een verhaal dat ik haar al dikwijls heb verteld.
Een verhaal uit mijn studententijd, anno 1967.
Ik zat toen in de 1ste licentie scheikunde aan de Rijksuniversiteit Gent.
En onze professor fysische scheikunde was een Nederlander: Arend Joan Rutgers. Toen “al” zo oud als ik nu ben (!).


Een schitterend lesgever. Ik heb er geen betere gekend. Zeker niet aan de universiteit, waar veel van zijn collega’s zich beperkten tot het aframmelen van hun gedrukte nota’s.
Prof. Rutgers niet.
Rutgers was een showman die zijn studenten zeer nauw bij zijn lessen betrok.
En vertellen dat hij kon.
Over zijn studententijd en over de professoren waarbij hij in Leiden aan de universiteit had gewerkt: Ehrenfest, Zeeman, Lorentz, Debye.
Namen als klokken voor wie wat in de fysica en de chemie thuis is.
Hij vertelde hoe hij als jonge chemicus in discussie ging met Paul Dirac, één van de grondleggers van de quantummechanica, toen die in Leiden op bezoek kwam.
En met Albert Einstein, een goede bekende van Rutgers’ leermeester Paul Ehrenfest.
”Mijn vriend Einstein” zei Rutgers!
We konden onze oren niet geloven.
Wij jonge “science-freaks”, hadden het voorrecht les te krijgen van iemand die Albert Einstein tot zijn vrienden kon rekenen! Alleluja!

Bewondering alom, maar toch ook een beetje argwaan.
Spelde komediant Rutgers ons niets op de mauw?
Maakte hij ons geen “blaasjes” wijs?
Het gebeurde wel eens dat een student in de les een vraag stelde waarop Rutgers niet onmiddellijk een antwoord wist.
Juffrouw Amelinckx, dochter van één van de grote bazen van het toen zeer bekende bouwbedrijf Amelinckx, deed dat eens.
”Nou, die vraag zal ik even aan mijn vriend Casimir voorleggen” zei Rutgers.


Casimir, nog zo’n naam.
Hendrik Casimir was een studiegenoot van Rutgers in Leiden en jarenlang directeur van het beroemde NatLab (Natuurkundig Laboratorium) van Philips in Eindhoven.
Ik herinner me niet meer of juffrouw Amelinckx (ik ben haar voornaam kwijt) in 1967 ooit een antwoord heeft gekregen van Casimir.
Maar 30 jaar later, 1997, ik zal het nooit vergeten.
Een reportage op de Nederlandse TV. Het levensverhaal van Hendrik Casimir. Een uitgebreid interview over zijn leven en zijn werk als grote baas van het NatLab. Maar ook een bezoek aan Leiden, waar hij gestudeerd had.
En toen stond Casimir kijkend uit een raam te vertellen.
En hij zei, met de vinger wijzend: “En daar aan de overkant, daar woonde mijn goede vriend Arend Joan Rutgers!”

De cirkel was rond.
Rutgers heeft ze allemaal echt gekend, de groten van de wetenschap van de 20ste eeuw.
Geen twijfel meer aan.
Ook niet aan “mijn vriend Einstein”.
Arend Joan Rutgers je was fantastisch!