Ik ben een matige “Mijn Restaurant”-fan, maar ik gruwel van de lange reclame-pauzes tussenin. Dat is zaptijd.
Gelukkig krijgen we dan de laatste weken de kans om op Canvas Stijn Meuris aan het werk te zien.
Niet als zanger van Noordkaap, niet als regisseur. Maar als amateur-astronoom met een zes-weken-lang verhaal over de kosmos en het heelal.
Stijn doet dat uitstekend, bevattelijk en humoristisch, maar voor mij iets te hyperkinetisch. Ik hou het dus geen hele uitzending vol. En als de reclame voorbij is ga ik me liever verder ergeren aan de flutcommentaar van Dirk De Prins of de arrogantie van Peter Goossens.
Maar dinsdagavond, tijdens de laatste aflevering, heeft Stijn me toch langer bij zich kunnen houden.
Toen ik bij zijn programma aankwam, had hij het over de levenscyclus van een ster zoals onze zon.
Bron: Wikipedia (aangepast) – Klik voor een groter beeld
In de onontkoombare evolutie van haar geboorte tot haar einde als witte dwerg, is onze zon nu ongeveer 4,5 miljard jaar onderweg
Maar binnen 5 miljard jaar begint ze eigenlijk al aan haar stervensfase. Als rode reus heeft ze dan al haar binnenplaneten opgeslokt, wellicht ook onze aarde. De volgende 5 miljard jaar schrompelt ze ineen tot een witte dwerg, om dan tenslotte langzaamaan helemaal uit te doven.
In het juninummer van de Scientific American beschrijven de astronomen Michael W. Werner en Michael A. Jura de ontdekking van asteroïden, kometen en planeetachtige massa’s die rond witte dwergen cirkelen.
Het zou volgens die astronomen dus kunnen dat buitenplaneten de explosie van een rode reus overleven. En in de volgende fase rond de witte dwerg blijven draaien.
Ze denken dat de kritische afstand om als planeet de rode-reus-explosie te overleven 1 AE-is (AE = astronomische eenheid = afstand aarde-zon).
Dus als onze zon explodeert zou Mars het kunnen overleven (afstand tot de zon = 1,5 AE).
Voor onze aarde zou het kantje boordje zijn.
Het is ook de vraag of in de gewijzigde omstandigheden, een vorm van leven mogelijk blijft op een planeet die rond een witte dwerg draait.
In het artikel beschrijven de astronomen hoe ook rond neutronensterren en rond bruine dwergen planeetachtige structuren ontdekt zijn.
Neutronensterren zijn zoals witte dwergen ook het gevolg van een explosie van een ster. Maar dan niet van een rode reus, maar van een veel grotere supernova. Ze ontstaan dus op het levenseinde van enorm grote, zware sterren, vele keren de afmeting van onze zon.
Overblijfsel van Kepler’ s supernova – 1604 – Bron: Wikimedia
Bruine dwergen zijn geen familie van witte dwergen. Het zijn eigenlijk zonnetjes die omwille van hun te kleine massa niet volledig tot ontwikkeling zijn gekomen na hun geboorte. Het zijn nooit echte zonnen geworden. In hun binnenste grijpen er geen kernfusies plaats zoals dat bij onze zon het geval is.
De belangrijkste conclusie uit dit alles: planeten cirkelen blijkbaar niet alleen rond sterren zoals onze zon, maar ook rond meer exotische heelalobjecten zoals neutronensterren en bruine dwergen.
Zoals het in het artikel gezegd wordt: "unlikely suns reveal improbable planets"(ongewone zonnen brengen onwaarschijnlijke planeten aan het licht)
Hoe dieper we met onze telescopen en sondes in het heelal doordringen, hoe meer het ons blijft verbazen.
En hoe meer we beseffen, hoe weinig we nog maar weten.
Stijn Meuris kan in elk geval gemakkelijk stof vinden voor minstens nog eens zes uitzendingen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten