Wat betekent H1N1?

De media blijven ons om de oren slaan met berichten over de eventuele pandemie die door de varkensgriep of Mexicaanse griep zou kunnen veroorzaakt worden.
In de context van een ziekte betekent een epidemie een ziekteverschijnsel dat zich snel en over een groot gebied manifesteert.
Een pandemie is een wereldwijde infectie-epidemie bij mensen.

Ik heb al nu en dan gehoord en gelezen dat het om het om een griep gaat veroorzaakt door een H1N1-virus.
Ik herinner mij dat de vogelgriep waar men het een sinds 2007 vooral over had, veroorzaakt wordt door een H5N1-virus.
Wat ik wel nog niet gehoord of gelezen heb, dat is wat de letter- en cijfercode H1N1 precies betekent. Maar het zou kunnen dat ik niet goed opgelet heb.
Of vindt men zo'n uitleg te technisch misschien?
Maar ik heb graag dat zo'n geheimzinnige code opgehelderd wordt.

Ik ben dus zelf maar eens op zoek gegaan naar het "geheim" achter H1N1.
H1N1 is een virusgroep die meerdere virussoorten bevat. Deze groep is behoort tot de grotere groep van de influenza A-virussen.
Correct wetenschappelijk genoteerd gaat het dus om de A(H1N1)-groep
De grote groep van de influenza A-virussen is verantwoordelijk voor de meeste griepsoorten die bij de mens voorkomen.
Alle influenza A-virussen hebben als kenmerk dat er aan hun oppervlak steeds 2 soorten eiwitten voorkomen:

• Hemaglutininen (H)
• Neuramidasen (N)

Alle influenza A-virussen zijn dus HN-virussen.

Hieronder zie je een afbeelding van zo'n influenza A-virus.
De H- en N-eiwitten aan het virusoppervlak zijn respectievelijk door gele kegeltjes en rode bolletjes voorgesteld.

De H-eiwitten spelen een rol in de wijze waarop zo'n virus zich kan vasthechten aan de cel die hij zal infecteren.
De N-eiwitten spelen een rol bij het doorlaten van de nakomelingen van het virus nadat het zich in de geïnfecteerde cel heeft vermenigvuldigd.

Alle H-eiwitten van de verschillende HN-virussen hebben dezelfde basisstructuur maar er zijn verschillen in de opbouw van de eiwitketens.
Er zijn op dit ogenblik minstens 16 verschillende H-eiwitten bekend. Deze worden genummerd van 1 tot 16.
Ook alle N-eiwitten van de verschillende HN-virussen hebben dezelfde basisstructuur maar weer er zijn verschillen in de opbouw van de eiwitketens
Er zijn op dit ogenblik minstens 9 verschillende N-eiwitten bekend. Deze worden genummerd van 1 tot 9.

Alle H1N1-virussen hebben dus een H-eiwit en een N-eiwit die beiden van het 1ste type zijn dat ooit beschreven werd.

In de loop van de 20-ste eeuw zijn er verschillende griep-epidemies geweest veroorzaakt door HN-virussen zoals je op onderstaande tijdlijn kan zien:


De blokjes duiden griep-pandemieën aan:

• 1918 - 1920: de Spaanse griep veroorzaakt door een H1N1-type virus.
  Er vielen wereldwijd rond de 100 miljoen slachtoffers.
• 1957 - 1958: De Aziatische griep of A-griep veroorzaakt door een H2N2-type virus.
  Er vielen wereldwijd rond de 4 miljoen slachtoffers.
  Ook Mia en ik hebben de A-griep gehad.
  Ik herinner mij nog zeer goed, hoe ik nog wat ziek was op de dag van mijn H. Vormsel. Daardoor werd ik in een auto van een goede buur naar de kerk gebracht. Voor mij een even grote belevenis als het Vormsel zelf, want een auto hadden we toen thuis nog niet.
• 1968 - 1969: de Hong-Kong griep veroorzaakt door een H3N2-type virus.
  Er vielen wereldwijd ongeveer 38.000 slachtoffers.
  

Het valt zonder twijfel op hoe drastisch het aantal slachtoffers van die griep-pandemieën daalt in de loop van de tijd.
Dit heeft natuurlijk alles te maken de spectaculaire vooruitgang van de geneeskunde in de loop van de 20ste eeuw: ontwikkeling van griepvaccins en anti-virale middelen, maar ook verbeterde symptoombehandeling met o.a. efficiënte koortswerende middelen.

De Mexicaanse griep veroorzaakt door H1N1-type virus(sen) grijpt nog altijd om zich heen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft op 29 april pandemie-alarmfase 5 afgekondigd. Dit is de op één na hoogste alarmfase en dat betekent dat de WHO over gegevens beschikt die er op wijzen dat een pandemie waarschijnlijk is.
Laat ons hopen dat het zover niet komt.