Koffie brouwen vroeger en nu

Ik ben niet zo’n echte koffiedrinker. Ik drink eigenlijk alleen maar koffie bij de boterham. Of soms eens bij een gebakje.
Maar mijn moeder, dat was een echte koffiemadam.
Zij kon niet zonder een lekker “potjen” zwart. Elke namiddag.
En ze heeft me ook koffie leren zetten.

Om te beginnen moesten de bonen met de hand gemalen worden. Met een goede ouderwetse koffiemolen.


Ze verdacht de elektrische molens ervan dat ze de temperatuur bij het malen te hoog opdreven, waardoor er, volgens haar, aroma verloren ging.
Dat was pure “feeling”. Ze heeft dat natuurlijk nooit onderzocht. Moederke was huismoeder, geen chemiste.
De gemalen koffie werd vervolgens in een koffiekan gedaan. Maar dan een koffiekan van het aloude soort, met koffiezak.


Zoiets zoals op de foto hierboven. Maar dan met een “deksel” op de kan. Want zonder deksel gingen de geurige aroma’s de lucht in zei. En terecht.
En boven op het koffie moest er een “tipken” chicorei en… een "snuifken" zout!
Dan water aan de kook brengen en een portie heet, maar net niet meer kokend water (95°C schat ik) over de de koffie gieten. Deksel direct op de kan en laten doorlopen. Water weer laten koken. Tweede portie heet water over de koffie en weer laten doorlopen. En zo verder in snelle kleine hete waterporties tot je de gewenste hoeveelheid koffie-extract had. Dat mocht maximum vijf minuten duren.
En de verhouding koffie / water in het oog houden, want moeder moest geen brouwsel hebben waar je “uw gazette kon door lezen”.
Ze wilden een “potjen straffen kadée”.

Ik zorg nog iedere morgen voor de koffie.
Zoals moederke het mij leerde zet ik geen koffie meer.
Ik gebruik nu een elektrisch koffiezetapparaat.
En meestal voorgemalen, vacuümverpakte koffie. Daar zijn ook de meeste van de aromatische stoffen goed in bewaard gebleven. Soms gebruik ik eens vriesdroog koffie en dan is er nog minder aromaverlies.

Maar er zijn enkele belangrijke middelen om de kwaliteit van het koffiebrouwsel op te drijven, zelfs met die moderne koffiezetmethodes.

Zorg er in de eerste plaats voor dat de temperatuur hoog genoeg is.
Hoe doe je dat?
Laat het water dat je in de koffiezet gaat gebruiken eerst eens doorlopen zonder koffie. Zo warm je alle “leidingen” in het toestel al eens goed op. Gebruik het hete water opnieuw om de koffie te zetten. Je zal zo nog niet de 95°C van mijn moederken bereiken, maar je zal er toch al dichterbij komen dan met een koud toestel.

Zorg er in de tweede plaats voor dat het zetten niet te lang duurt.
De meeste koffiezetapparaten doen er te lang over en dit bevordert de smaak van het brouwsel niet, integendeel.
Onderbreek het koffiezetten na een goede vijf minuten. Zet de opvangkan opzij. En als nog niet alles doorgelopen is, zet je er een grote tas onder om de overschot op te vangen.

En tenslotte: drink je koffie vers.
Laat de opvangkan na het zetten niet op de nog hete plaat van het toestel staan, maar schenk de verse koffie onmiddellijk in de tassen.
De koffiekan blijven verwarmen na het zetten en de koffie lang in de kan laten, geeft zeer zeker kwaliteitsverlies.


Probeer het maar eens uit en laat me maar weten of ik gelijk heb of niet.
Maar ja, misschien drink je wel altijd thee…