Vierkantspuzzel - oplossing

Aangezien hier gevraagd wordt hoeveel % van de oppervlakte van het vierkant door de blauwe oppervlakte wordt ingenomen, stellen we voor de eenvoud de zijde van het vierkant gelijk aan 1.
De oppervlakte van het vierkant is dan 1² = 1
De straal van elke kwartcirkel is dan ook 1.
Dan is de oppervlakte van zo’n kwartcirkel = 1/4(π.1²) = π/4
Het stuk dat buiten zo’n kwartcirkel ligt, zien we als een geel stuk . En zo'n geel stuk heeft een oppervlakte = de oppervlakte van het vierkant – de oppervlakte van de kwartcirkel = 1 - π/4
De oppervlakte van het blauwe gedeelte is dus = de oppervlakte van het vierkant – tweemaal de oppervlakte van een geel stuk.
Dus: 1 – 2.(1 - π/4) = π/2 – 1 = 0,57
In procent: 57%

Steeds maar hoger!?

Audio-illusies zijn er niet zo dik gezaaid, maar onlangs vond ik er op YouTube een mooie.
Speel volgend filmpje af en herhaal het dan door in het filmscherm op Replay
te drukken.

Je zal met de merkwaardige illusie geconfronteerd worden dat je de tonen precies hoger hoort worden, alhoewel hetzelfde filmpje wordt afgespeeld.
Ik lees daar allerlei verklaringen voor die mij als niet-muzikant, als latijn in de oren klinken (want ik ken ook geen latijn).
Zoiets als: “Er worden terzelfdertijd twee tonen gespeeld die een octaaf van elkaar verschillen, zodat na de eerste doorloop onze hersenen automatisch naar een toon hoger schakelen”.
Voor mij niet duidelijk, maar de illusie blijft merkwaardig!

Daar komt november aan…

Nog even een zachte Finkers vóór we definitief november en de wintertijd ingaan. 
Dit wordt rustig glimlachen op zondagmorgen.

Sniiiiiiiieeeeerp!

Toen ik gisteren bezig was met het opruimen van de zolder en een paar platen styrofoam (= polystyreen = "ISOMO") vast nam, kreeg ik van het geknirp weer dat rare gevoel over mij.
Het deed me denken aan wat me indertijd bij het lesgeven ook een paar keer gebeurd is.
Als ik bij het schrijven aan het bord met een te kort stukje krijt met mijn vingernagels over het bord kraste: sniiiieerp!

Een afgrijselijk geluid!
Een gekras waarvan mijn haar en dat van mijn leerlingen ten berge rees.
Letterlijk kippenvel en een raar gevoel in de tanden. Akelig.
Voor wie het zich moeilijk kan voorstellen: klik hier maar eens of hier.

Maar hoe komt het toch dat mensen zo uitgesproken huiverend reageren op dit soort geluid?
Het kon niet anders of daar werd onderzoek naar gedaan.
In 2006 kreeg Randolph Blake er zelfs een Ig-Nobelprijs voor.
Zijn onderzoek leidde tot de conclusie dat het niet de hoge tonen zijn in het gekras die ons op stang jagen, maar tonen uit het middengebied van de frequenties die we bij het gekras te verwerken krijgen.
En dat had volgens Blake met onze herkomst te maken.
Die middentonen komen immers overeen met de tonen van de angstkreten die chimpansees produceren als ze in gevaar zijn.
Ons huiveren bij vingernagels op het bord of bij knisperende isomo zou dus een reflex zijn die we van onze apenfamilie overgeerfd hebben.

Tot zover Blake.
Zeer recent hebben Christoph Reuter van de Unversiteit van Wenen en Michael Oehler van het Münchense MHMK het storend frequentiegebied in detail onderzocht.
En zij vonden dat inderdaad frequenties tussen de 2000 Hz en 4000 Hz de boosdoeners zijn.
Als je bedenkt dat ons menselijk oor een bereik heeft van 150 Hz tot 7000 Hz, dan zit dat inderdaad in het middengebied, zoals Blake had gevonden.
Maar het verband met onze apenfamilie leggen Reuter en Oehler niet meer.
Het rare van die nefaste frequenties is, dat ze nu net het meest voorkomen in de klanken die we maken bij het gewone praten. En daar krijgen we toch (meestal...) geen koude rillingen bij.
Daarom is ons oor ook juist het gevoeligst in dat frequentiegebied.
Alhoewel het ene dialect al wat zangeriger is dan het andere, is gesproken taal altijd harmonieus.
Reuter en Oehler vonden nu dat de geviseerde frequenties slechts negatief werken als alle harmonie uit het klankpatroon verwijderd is.
Het feit dat ons oor het gevoeligst is voor tonen tussen 2000 en 4000 Hz, heeft als gevolg dat harmonieloze klanken van die frequenties door onze oren het meest versterkt worden.
Die versterking zonder harmonie heeft dan volgens de onderzoekers de gekende negatieve fysieke effecten tot gevolg.

Mijn risico op "gesnierp" is in elk geval niet al te groot meer: op een bord schrijf ik niet meer en mijn zolder is (bijna) opgeruimd.
Maar er is wel nog die tandartsboor zo nu en dan...

Vierkantspuzzel

Als je goed kijkt, zie je dat in het vierkant hieronder twee kwartcirkels getekend werden.
Het blauwe gedeelte, is het overlappingsgebied van die twee kwartcirkels.
Kan je me berekenen hoeveel procent de blauwe oppervlakte van de oppervlakte van het vierkant uitmaakt?
Stuur me je antwoord tegen zondagavond: herve.tavernier2@pandora.be
En maandagavond om 21.30u. vind je hier de oplossing en een oplossingsmethode.

Jupiter in oppositie

Toen ik zondagavond van Leuven naar huis toe reed, zag ik hem schitteren aan het heldere firmament: Jupiter.

Jupiter, onze nabuurplaneet (2 planeten verder van de zon dan onze aarde) en de grootste planeet van ons zonnestelsel, is nu zeer goed te zien.
Daar zijn twee redenen voor die ik met onderstaande figuur probeer duidelijk te maken:

Ten eerste: Jupiter staat nu in oppositie ten opzichte van de zon. Dat wil zeggen dat hij juist tegenover de zon staat. Hij wordt dus heel fel verlicht door de zon. We zouden kunnen zeggen dat het nu “volle Jupiter” is, net zoals een volle maan.
Ten tweede: zoals je op de figuur kan zien: in oppositie staat Jupiter ook het dichtst bij de zon, waardoor hij voor ons helderder “schijnt”.

Overmorgen, In de nacht van zaterdag op zondag, is Jupiter de hele nacht door waar te nemen: hij komt op als de zon ondergaat (18.24u.) en gaat onder als zondag de zon op komt (7.30u.).
Ook ‘s avonds staat de planeet al helder aan de hemel in het oosten: zo kan je hem om 23u. op ongeveer 41° boven de horizon waarnemen als een heldere “ster”:

Het blote oog is voldoende, maar een goede verrekijker of een telescoopje is natuurlijk beter. Misschien zie je dan ook wel één van de grootste van zijn 63 (!) manen.

Onze weermannen en –vrouwen voorspellen een paar heldere nachten voor het weekend.
Profiteer daarvan.
Ga eens naar buiten en bewonder die grote gasreus op 600 miljoen kilometer van ons af.
En bedenk hoe petieterig we wel zijn…

Documentary.net

Ben je ook moe gekeken op het flauwe TV-aanbod?
Ben je geïnteresseerd in documentaires?
Dan is Documentary.net een site voor u.
Daar kan je documentaires van allerlei soort bekijken. En in de volledige versie.
Je kan kiezen uit verschillende categorieën: natuur, geschiedenis, wetenschappen, onderwijs, technologie,…
Je kan de films sorteren op waardering door anderen en speelduur.
Kortom een site waar je nog eens je nieuwsgierigheid en leerhonger kan stillen.
Probeer het maar eens.

Voor de toiletlezers onder ons

Wie het kleinste kamertje bij ons thuis al eens gebruikt heeft weet het: ik behoor tot de gilde der toiletlezers.
Je kan daar steevast een paar (en dikwijls 2 paar en méér) boeken aantreffen waarmee ik me onledig hou als ik daar even in afzondering ga.
En in deze tijd van Kindles en iPads neem ik de laatste tijd ook die dingen wel eens mee. Maar die laat ik er wel niet liggen.

Zijn toiletlezers zeldzame schepsels?
Helemaal niet. Ze zijn het zelfs waard gebleken om er een serieuze wetenschappelijke studie aan te wijden.
Dat deden een groep Israëlische wetenschappers onder leiding van Ron Shaoul.
Door extrapolatie van hun onderzoek bij 499 proefpersonen blijkt dat 57,2% van de Israëli’s het doen. En meer mannen dan vrouwen.
Ik durf het bijna niet zeggen, maar toiletlezen is ook duidelijk meer verspreid bij de hoger opgeleiden…
En wat de risico’s betreft: die zijn miniem.
Alhoewel: er is iets meer risico op aambeien: 23,6% tegenover 18,2%...
Maar: constipatie komt bij WC-lezers minder voor: 8% tegenover 13,7%
Misschien denk je dat bacteriën wie daar leest een loer kunnen draaien?
Dat valt best mee, omdat de gevaarlijke bacteriën op het absorberend boeken- en krantenpapier weinig overlevingskansen blijken te hebben: ze drogen snel uit.
Het gladde oppervlak van Kindles, iPads en smartphones, houdt wat dat betreft meer risico’s in: de schadelijke microben krijgen op die apparaten wel de tijd om zich te vermenigvuldigen.

Goed om weten dus dat onze hebbelijkheid geen echte problemen meebrengt.
En mocht je het hele verhaal willen lezen: je kan het hier vinden.
Lees het dus maar gerust, op uw gemak, daar waar ook de koning te voet naar toe gaat.

Vergaderpuzzel - oplossing

Er zijn 10 aanwezigen.
De eerste deelnemer schudt de hand van 9 anderen.
De tweede deelnemer schudt de hand van 8 anderen.
De voorlaatste deelnemer moet maar de hand van 1 andere deelnemer meer schudden. Al de andere zijn al aan bod gekomen.
Het aantal handdrukken is dus: 9 + 8 + 7 + 6 + 5 + 4 + 3 + 2 + 1 = 45
Tussen haakjes: we moeten hier eigenlijk de som van een rekenkundige rij met 9 elementen berekenen.
En daar bestaat een interessant formuleke voor:
9 + 8 + 7 + 6 + 5 + 4 + 3 + 2 + 1 = 9/2.(1+9)= 45
Algemeen:
u₁+u₂+……+u_n= ½ n(u₁+u_n)
In ons geval was n = 9  
Zo hebben we weer een beetje nuttige wiskunde van in het middelbaar opgefrist…

Koe-illusie

Dit zou een vaa(r)s kunnen zijn.
Of een tête-à-tête.
Of gewoon een koe.
Mijn hersentjes weten het weerom niet zo goed.
En die van jullie?

Bron beeld: Martin Doherty

Honderd jaar Solvayconferenties

België heeft nooit veel Nobelprijswinnaars fysica en scheikunde gekend.
Eigenlijk maar één: in 1977 kreeg Ilya Prigogine de Nobelprijs voor scheikunde.
En Prigogine was dan nog een ingeweken Rus.
Maar dat betekent niet dat ons landje geen vooraanstaande rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van de wetenschappen in de 20ste eeuw.
Daar heeft Ernest Solvay voor gezorgd door in 1911 te starten met de organisatie van de zogenaamde Solvayconferenties in Brussel.

Op die conferenties werden de meest vooraanstaande chemici en fysici uitgenodigd om met elkaar actuele studie-onderwerpen te bespreken.
Zo waren in 1911 klinkende namen bij de 24 aanwezigen op de eerste conferentie : Marie Curie, Albert Einstein, Max Planck, Ernest Rutherford, en Maurice de Broglie. Stuk voor stuk beroemde wetenschappers die het aanschijn van de wereld voor een belangrijk deel hebben bepaald.

2011, honderd jaar later, bestaan de Solvayconferenties nog steeds.
Gisteren werd de 25ste fysicaconferentie in de reeks beëindigd en weer waren topfysici aanwezig, waaronder 2 Nobelprijswinnaars, om hun visie te geven over hedendaagse aspecten van de kwantummechanica.

Om het 100-jarig bestaan van de beroemde conferenties te herdenken wordt in het paleis der Academiën te Brussel van 14 oktober tot 21 december een tentoonstelling gehouden die de geschiedenis van de Solvayconferenties belicht.
De gratis tentoonstelling kreeg de sprekende titel “Brainstormen in Brussel” mee, want dat was wat daar eigenlijk gebeurde en nog gebeurt: topspecialisten die door elkaars visie te beluisteren en kritisch te analyseren zorgen voor betere inzichten en wetenschappelijke vooruitgang.
De vele experimenten die zijn opgesteld, de simulaties en filmfragmenten, leiden de bezoekers op een interactieve wijze door één zeer belangrijke periode in de geschiedenis van de wetenschappen.
Voor iedereen met interesse in de recente geschiedenis van de fysica en de chemie en zeker voor alle leerlingen uit de laatste jaren van het middelbaar onderwijs: niet te missen !

Een WebGL-boekenplank van Google

Google is al een tijdje aan het experimenteren met WebGL.
WebGL staat voor Web-based Graphics Library. 
WebGL is een systeem om 3D-graphics in webpagina’s weer te geven zonder dat daar een speciale plug-in voor moet geïnstalleerd worden.
Maar: je moet dan wel een browser gebruiken die WebGL ondersteunt. Dan kom je bij Chrome, Opera en Firefox terecht.
En…ook je grafische kaart mag niet van het zwakste allooi zijn...

Op WebGL Experiments kan je een uitgebreide verzameling sites (97 !) vinden die al van de WebGL-technologie gebruik maken.
WebGl Water bijvoorbeeld, vind ik schitterend in zijn eenvoud, maar met een o zo prachtig realistische weergave.

En mocht je PC niet voldoende sterk zijn, dan kan je nog altijd het YouTube-filmpje bekijken om…te zien wat je in realtime op je PC mist:

Voor boekenliefhebbers is er ook een zeer merkwaardige illustratie van wat er met WebGL-mogelijk is.
Google zelf heeft namelijk een WebGL Bookcase-site gepubliceerd waar je meer dan 10.000 boeken uit de grote voorraad Google Books kan bekijken in een spiralerende en draaiende boekenplank.

Je kan boeken bekijken uit 28 categorieën: bestsellers, biografieën, geschiedenis, wetenschappen,…

Klik je op een boek, dan wordt het van de plank gelicht en groot aan je voorgesteld.
Je kan het openklikken en een samenvatting lezen.
En als het je aanstaat is er ook een link naar Google Books zelf waar je meer informatie kan bekijken. In sommige gevallen kan je het het boek zelfs helemaal online lezen.
Informatie over het boek kan je ook krijgen via de QR-code die je op de linker flap ziet.

Ook hier is er weer een YouTube-filmpje dat je laat zien hoe het werkt:

Een echte boekenspiraal

Mooi van Google nietwaar?

Vergaderpuzzel

Ik heb het indertijd dikwijls meegemaakt.
Je gaat naar een vergadering van een nieuwe werkgroep en op de eerste bijeenkomst wordt gevraagd dat iedereen met elke andere deelnemer even kennismaakt, zich voorstelt en hem de hand schudt.

In de veronderstelling dat er 10 aanwezigen zijn op zo’n vergadering, hoeveel handdrukken worden er dan bij een dergelijke kennismaking uitgewisseld?
Stuur me je antwoord tegen zondagavond: herve.tavernier2@pandora.be
En maandagavond om 21.30u. vind je hier de oplossing.

Powerpoint-alternatief

Binnenkort (11 november) is er in de Romershovense Pastorij weer de jaarlijkse dorpsquiz.
Alhoewel ik daar minder bij betrokken ben dan de vorige jaren, werk ik toch mee aan de presentatie. Dit komt er op neer dat ik zorg voor de Powerpoints met de vragen en de antwoorden én voor het Excel-bestand met de score.
En over de Powerpoints gesproken: ik ga dit jaar de presentaties eens niet maken met dit Office-onderdeel.
Ik ga dit keer het presentatie-onderdeel van Google Docs gebruiken.

Waarom die ommezwaai?
Omdat Google Docs en dus ook het presentatie-onderdeel, “in the cloud” huist.
Dat wil zeggen dat ik de bestanden niet opsla op mijn eigen PC, maar op de servers van Google. Ik verlies dus geen opslagruimte en de presentaties zijn voor mij en voor wie ik toegang geef, overal toegankelijk.

Maar dat is in dit geval niet het belangrijkste voordeel.
Belangrijker is dat ik aan die presentaties kan samenwerken met mijn kompaan Raf, elk vanaf onze eigen PC.
Zo krijgt Raf, die de quiz-vragen heeft opgesteld en weet waar de accenten moeten liggen, inspraak in de wijze waarop alles voor de deelnemers zal geprojecteerd worden. Veel simpeler dan met een ppt-bestand op een USB-stickje heen en weer te pendelen!

Daarenboven moeten de mogelijkheden van de nieuwe versie van Google Presentaties in niets meer onderdoen voor wat Powerpoint biedt:

• een breed gamma aan overgangen tussen de slides
• animatiemogelijkheden op de slides
• uitgebreide set presentatie-thema’s
• tekenen op de slide mogelijk
• enz.

De moeite waard om het eens uit te proberen.
Je moet dan wel over een Google account beschikken.
Maar mocht dat nog niet het geval zijn: dat is zo voor mekaar.

Dan toch niet…

Het heeft niet mogen zijn: het is de fysici van CERN niet gelukt om goede oude Albert van de troon te stoten.
Hun sneller-dan-licht-neutrino’s bewogen dan toch niet sneller dan licht.
Ze hebben zich gewoon misrekend.
Of juister: ze hebben bij hun berekeningen een factor over het hoofd gezien.
Dat is toch de overtuiging van een groep wetenschappers van de universiteit van Groningen, onder leiding van Ronald A.J. van Elburg.
Wat is er volgens hen fout gelopen?
Niet eenvoudig om dat uit te leggen natuurlijk, maar het komt op het volgende neer.

De afstand en de tijd waarover de neutrino’s bewogen van Genève naar Gran Sasso, werd gemeten met GPS-satellieten
Bij die meting werd evenwel geen rekening gehouden met feit dat die satellieten, door hun eigen beweging, zelf ook aan relativiteitseffecten onderhevig zijn.
De Groningse groep heeft met die effecten wel rekening gehouden.
Et voilà: de 64 nanoseconden die de neutrino’s te weinig hadden gevlogen over de afstand, was precies weggewerkt! De “neutraaltjes” kwamen dus helemaal niet te vroeg aan. Ze bewogen braafjes aan hun befaamde 299.792.458 m/s.!
Wie de volledige publicatie wil lezen, kan hier het pdf-bestand lezen of downloaden

De tijd voor een nieuw fysica-paradigma is dus nog niet aangebroken.
Je hebt ze dus nog eens een neus gezet, beste Albert.
Rust nog maar (eventjes?) in vrede.

Magie met technologie

Een tijdje geleden heb ik heir Marco Tempest als eens ten tonele gevoerd.
Marco is een is een moderne illusionist. Iemand die voor zijn trucs de laatste technologiesnufjes gebruikt. Smartphones onder andere. Fantastisch wat hij daar mee doet.
Bekijk het nog maar eens.

Maar Marco heeft op YouTube ook een filmpje gezet die ons een kijkje geeft in zijn interne keuken. Hij laat ons zien hoe hij die verbazende trucs in elkaar zet.
En ook dat is verbluffend!
Ik laat hier een 6-tal minuten uit het filmpje zien. Wie de volledige versie wil bekijken moet hier klikken.
Geniet maar mee:

Ballen-weeg-puzzel – oplossing

Geen eenvoudige opgave als je ‘t mij vraagt.
Een mogelijke oplossing ziet er als volgt uit:

1. Neem 2 ballen van dezelfde kleur, b.v. blauwe.
2. Neem 1 bal van elk van de overblijvende kleuren en plaats die bal samen met een blauwe op een balanspan. Dus op de ene pan een blauwe met een rode en op de andere pan een blauwe met een witte. Eerste weging.
3. Er zijn nu 2 mogelijkheden:
   
   Eerste mogelijkheid:
   a) als de balans in evenwicht is, is ofwel de rode bal zwaar ofwel de witte bal zwaar.
   b) Onthou welke blauwe bal met welke kleur gekoppeld was.
   Plaats nu de rode bal op één schaal en de witte op de andere. Tweede weging. Nu weet je wie van die twee de zwaarste is.
   Veronderstel dat het de witte is.
   In dat geval weet je dat de blauwe bal die samen met de witte op een pan lag de lichte is en de andere blauwe is dus de zware.
   Van de rode en de witte weet je het natuurlijk ook.
   
   Tweede mogelijkheid: 
   a) De balans is niet in evenwicht. 
   b) De blauwe bal aan de kant waar de balans doorslaat moet de zware blauwe bal zijn.
   c) Plaats nu beide blauwe ballen samen op één pan en de rode en de witte op de andere pan. Tweede weging.
   Als de balans doorslaat naar de kant van de blauwe ballen, dan zijn de rode en de witte ballen de lichte exemplaren van hun koppels. Als de balans doorslaat naar de kant van de rode en de witte bal, zijn zowel de rode als de witte de zware exemplaren van hun koppel.
   Als de balans in evenwicht is, dan weet je dat de bal die bij de eerste weging gekoppeld was aan de zware blauwe bal, een zwaar exemplaar is. De andere is dan natuurlijk een licht exemplaar.

Niet simpel nietwaar!
Tot vrijdag.

Kleine en grote sigaretten?

Vandaag een mooi voorbeeld van de perspectief-illusie.
Ik heb er hier vroeger nog al voorbeelden van gegeven.
Maar in onderstaand filmpje zie je wel een erg frappante illustratie.

We zien daardoor de voorste sigaret als kleiner dan de achterste.
Nochtans zijn ze even groot. Dat zie je als ze naar elkaar toe rollen.

Roken is ongezond, zelfs als de sigaretten klein zijn!

Van zodra we de perspectieflijnen verwijderen, interpreteren onze hersenen het beeld niet langer als een 3D-weergave.
Ik heb een beeld uit het filmpje geknipt en de perspectieflijnen weggewist.
Geen grootteverschil meer bij de sigaretten!
We zien met onze hersenen en dat is onderhevig aan interpretatie!

WWW = Wereld Wijd Winkelen

Deze week ben ik weer een interessante Google Map-mashup tegen het lijf gelopen.
Store-Locator.com heeft wereldwijd meer dan 500.000 winkels op de kaart heeft gezet.
Voor België zijn dat er 9.632 en voor Nederland 18.662.



Op de openingspagina vind je onder de kaart een lijst met landen.
Klik je op een land, dan krijg je de keuze tussen een aantal winkelketens en een aantal steden. 
En daarop klikken brengt je op een Google Map die je de ligging van de winkels aangeeft.
Verder klikken op een marker, levert meer details over het soort winkel en de openingsuren.

Als je bij een citytrip naar Parijs op de (onzalige?) gedachte zou komen om in de Lidl te gaan winkelen: typ dan gewoon “Paris, Lidl” in de zoekbalk en je krijgt meteen 21 locaties voorgeschoteld.
Zet de link naar Store-Locator.com dus maar in je smartphone of iPad…

Speel eens het hulpje of…laat je eens helpen

Je kent ze wel, die tantes die op ietwat oudere leeftijd toch aan het computeren zijn geslagen .
Om de haverklap bellen ze op om je te vragen waarvoor die rechtermuistoets nu weer dient, of hoe je de schermbeveiliging kan aanzetten, of hoe je Windows Verkenner moet opstarten, of…
Begin dat maar eens uit te leggen aan de telefoon.

Tante zou moeten kunnen zien hoe je dat doet.
Beelden zeggen meer dan 1000 woorden. Zeker in dit geval.
En ja, je weet wel dat er allerlei “screen-sharing-applicaties” bestaan op internet, maar dat zijn meestal nogal ingewikkelde dingen om te installeren.
En dat is absoluut niet aan tante besteed.

Toch is er hoop.
Want er is nu QuickScreenShare.
QuickScreenShare is een site die je de mogelijkheid biedt om het scherm van tante op uw eigen PC te zien en omgekeerd.

En dat kan eenvoudig!
Ga naar QuickScreenShare en vul daar in of je eigen scherm of dat van tante moet uitgewisseld worden.
Je moet ook een naam invullen: je eigen naam of een naam waaraan tante je kan herkennen. Wie weet wat dat wel is….
Klik je dan op start, dan krijg je een veiligheidsvraag om de toelating voor het uitwisselen van het scherm te geven.

Wil je je eigen scherm tonen, dan verschijnt die vraag op uw scherm.
Wil je het scherm van tante zien, dan zal die vraag bij haar op het scherm komen van zodra ze van u (per e-mail b.v., oei als dat maar geen problemen geeft…) de link gekregen heeft met het internetadres waarlangs de schermuitwisseling kan gebeuren.

Weerom om veiligheidsredenen, is die link maar éénmalig bruikbaar.

En nu kan alles van start gaan.
Gij ziet tante haar scherm of zij ziet het uwe.
En via controleknoppen onderaan het scherm kunnen beide partijen zelfs de muis en het toetsenbord besturen:

Het kan allemaal nogal ingewikkeld lijken, maar ik kan jullie verzekeren dat dit niet zo is: ik heb het uitgetest met tante…Mia.
Maar toch: hieronder een filmpje die mijn uitleg misschien toch nog wat duidelijker maakt:

Dag tante!

Ballen-weeg-puzzel

Je hebt een balans.
Je hebt een paar blauwe ballen, waarvan één zwaarder is dan de andere.
Je hebt een paar rode ballen, waarvan één zwaarder is dan de andere.
Je hebt een paar witte ballen, waarvan één zwaarder is dan de andere.
De zwaardere ballen van elk paar wegen evenveel.
De lichtere ballen van elk paar wegen evenveel.
Hoe kan je er door 2 wegingen achter komen wat de zwaardere en wat de lichtere bal is in elk paar?
Stuur me je antwoord tegen zondagavond: herve.tavernier2@pandora.be
En maandagavond om 21.30u. vind je hier een mogelijke oplossingsmethode.

Alfabetisering vroeger en nu

1911:



2011:

Mini-maan

Misschien herinneren jullie zich nog het gedoe over de supermaan van 19 maart laatstleden. De volle maan stond toen in een kort perigeum (= kortste afstand tot de aarde) op 356.577 km van de aarde. Maar de afstand van een perigeum bedraagt minimaal 356.000 km en maximaal 370.000 km, wat neerkomt op een variatie van hooguit 4%.
Ik liet hier op 17 maart dan ook weten dat die supermaan niet zo bijzonder super was en zeker niet allerlei onheil zou veroorzaken zoals astrologen en andere waarzeggers toen verkondigden.

Vandaag 12 oktober is het weer volle maan.
En dit keer staat de maan in een apogeum (= langste afstand tot de aarde)
Ze staat dan op 406.433,67 km van de aarde.
Als je weet dat het grootst mogelijke apogeum 407.000 km bedraagt, dat is het er vandaag wel heel kort bij.
De volle maan van 12 oktober 2011 is dus een mini-maan. Het is in elk geval de kleinste volle maan van 2011. Maar weerom: met het blote oog zal er, net zoals bij de maartse supermaan, geen objectief verschil in grootte merkbaar zijn.

En als je vanavond de verre volle maan bewondert in het oosten, dan kan je links 4° onder de maan, ook de heldere planeet Jupiter zien. Ook Uranus staat er maar die is veel minder gemakkelijk te herkennen.

En mocht jullie interesse gewekt zijn voor wat zich aan het firmament openbaart: zaterdag 15 oktober is er weer de jaarlijkse Nacht van de Duisternis.
De lichtvervuiling zou dan normaal miniem moeten zijn en bijgevolg is er geen beter moment om de avondlijke hemel te bewonderen.

Ook in uw buurt zal er wel een volkssterrenwacht zijn waar men bij die gelegenheid een interessant sterren-kijk-gebeuren organiseert.
Hieronder vind je de adressen en links naar de sites waar je het programma kan vinden.
Geniet er van (als het weer meewil…)


Volkssterrenwacht Mira
Abdijstraat 22
B-1850 Grimbergen
02/269.12.80
www.mira.be

Volkssterrenwacht Beisbroek
Zeeweg 96
B-8200 Brugge
050/39.05.66
www.beisbroek.be

Cosmodroom (vroeger Europlanetarium) Genk
Planetariumweg 19
B-3600 Genk
089/30.79.90
www.europlanetarium.com

Volkssterrenwacht Urania
Mattheessensstraat 60
B-2540 Hove
03/455.24.93
www.urania.be

Volkssterrenwacht Armand Pien
Rozier 44
B-9000 Gent
09/264.36.74
www.rug-a-pien.be

Volkssterrenwacht Astrolab Iris
Verbrandemolenstraat 5
B-8902 Zillebeke
057/20.03.87
www.astrolab.be

Reuze LEDs op komst. Binnen “afzienbare” tijd.

LEDs (light emitting diodes – licht producerende diodes) staan de laatste tijd volop in belangstelling: LED-lampen verdringen meer en meer de TL-spaarlampen, compacte LED-zaklampen en LED-fietslampen zijn al bij “den Aldi” te koop, LED-TV’s vervangen zo hier en daar al LCD- en Plasma-TV’s enz.

Het opvallend geringere energieverbruik en de geringe warmteverliezen zijn belangrijke redenen om voor LED-licht te kiezen.
Maar de huidige LED’s zijn klein en duur en dat zijn negatieve factoren die de doorbraak vertragen.
Maar daar komt binnen “een paar jaar” wellicht verandering in.

Een paar dagen geleden (9 oktober) meldden wetenschappers van de Zuid-Koreaanse elektronica-gigant Samsung in Nature Photonics  dat ze er in geslaagd zijn om zeer grote LEDs te produceren op basis van een goedkoop glassubstraat.
Het werkzame bestanddeel in LEDs is galliumnitride (GaN), een halfgeleider.

Tot nu toe moest er steeds duur saffierglas gebruikt worden om er kristallen van het halfgeleidermateriaal te laten op groeien. Omdat de stukjes saffierglas beperkt zijn in afmeting, konden ook de LEDs niet groot worden. De grootste LEDs hadden een afmeting van een vijftal centimeter.
De onderzoekers van Samsung slaagden er met de nieuwe technologie LEDs te maken die tot 400 keer zo groot zijn, terwijl de kostprijs van de productie aanzienlijk veel lager is. En ook de helderheid zit goed: tot 600 Cd/m² waar er nu slechts 400 à 450 Cd/m² bereikt wordt.

Samsung wil de nieuwe reuze-LEDs gebruiken in verlichtingsinstallatie en in zeer grote schermen. Ramen in winkelruimte zouden dan b.v. als verlichtingsbron en als supergroot display kunnen gebruikt worden.
Maar dat zal wel nog even duren.
Samsung denkt nog een 10-tal jaar nodig te hebben om tot een commerciële productie te kunnen komen.
Binnen 10 jaar ben ik er 76, zou ik dan nog over LEDs bloggen?
Zou ik dan nog bloggen?

In de pas – oplossing

Als Mia en ik gelijk en in de pas vertrekken, zullen we opnieuw in de pas lopen als in de afstand die we afgelegd hebben een geheel aantal stappen van ons beiden past.
We moeten dus het kleinste gemene veelvoud (KGV, weet je ‘t nog van in de lagere school?) zoeken van 75 en 65.
Je kan natuurlijk een tabel maken met alle veelvouden van 75 en 65 en nagaan wat het KGV is.
Maar er bestaat ook een handig rekenmiddeltje om het KGV van twee getallen te bepalen:
Het KVG van twee getallen bekom je door de absolute waarde van het product van die getallen te delen door hun grootste gemene deler.
75 x 65 = 4875
De grootste gemene deler van twee getallen, is het grootste getal waardoor beide getallen deelbaar zijn zonder rest.
Daartoe kunnen we beide getallen ontbinden in hun priemfactoren. Dat zijn de priemgetallen die delers zijn van de getallen.
Voor 75 levert dat 75 = 3 x 5 x 5.
Voor 65 levert dat 65 = 5 x 13
De grootste gemene deler van 75 en 65 is dus 5
Bijgevolg is 4875 / 5 = 975 het KGV.
975 = 13 x 75
975 = 15 x 65
Dus na 13 passen van mij en 15 passen van Mia zijn we opnieuw in de pas.
En dan zetten we opnieuw allebei onze rechtervoet neer omdat zowel 15 als 13 oneven zijn.
Tot vrijdag.

Illusie voor slecht zienden

Wat hieronder staat is voor de meesten van ons niet onmiddellijk te lezen.
Denk niet te vlug dat je slechte ogen hebt: onze hersenen kunnen niet overweg met dit nogal verwarrend beeld.
Beter gaat het als je je ogen dichtknijpt en door je wimpers kijkt.
En mocht je toch slechte ogen hebben, dan weet je meteen wat je daar moet aan doen…

QR-codes: spielerei of niet?

Je ziet ze stilaan overal opduiken, de QR-codes.
QR staat voor Quick Response.
Het gaat om een barcode in twee dimensies.
In die code kan van alles verborgen zitten: een internetadres, een tekst, een telefoonnummer, een SMS,…
Nu smartphones en tablets meer en meer in gebruik zijn, worden QR-codes algemener toegepast, omdat op die toestellen kleine programmaatjes (“apps”) te installeren zijn waarmee die codes te scannen zijn.
Door het scannen word je onmiddellijk doorverbonden naar een website met meer informatie of… meer reclame:

Toen we deze zomer op bezoek waren in het Hunebedcentrum in Borger zag ik op het wandelpad zowaar een QR-code waarmee je onmiddellijk meer informatie over de Keientuin van het centrum kon oproepen:

Mijn schoonzoon Maarten is ook een QR-freak.
Een paar dagen geleden stuurde hij mij een QR-code met de naam van zijn pasgeboren zoontje Jesse:

Als je ook eens je eigen QR-code wil maken, dan kan dat eenvoudig op Kawa.
En wie geen smartphone of iPad2 heeft om de codes te scannen, dan dat ook vanop zijn PC, op voorwaarde dat er een webcam aanwezig is.
Je moet dan wel nog eerst Desktop QR-reader en Adobe Air installeren.
Meer informatie vind je bijvoorbeeld bij Dansl.
Is dat allemaal gelukt, dan lees je hieronder mijn QR-boodschap.
Succes!

Wegwassen

Toen ik nog “hakkelde ongeriefd” was zaterdagavond bij ons thuis de grote wasbeurt. Niet van ondergoed of lakens. Neen, mijn zus, mijn broertje en ikzelf moesten de kuip in. Niet de badkuip, want een badkamer hadden we in de 50-tiger jaren niet.
Moederke zette ons in een gegalvaniseerde zinken kuip en schrobde ons schoon terwijl Dr. Jan Albert Goris (Marnix Gijsen) ons op de radio het nieuws uit Amerika vertelde en Renaat Grassin, het Ketje, in de radiorevue “Kop en Staart” over zijn “Giel klaan moizeke“ vertelde.

En als we proper waren kregen we van ons ma een lekkere tas warme, zoete chocomelk en boterhammetjes gesmeerd met “goede boter”. Geen chocomelk uit flessen, maar zelfgemaakte, met cacaopoeder van Kwatta. En we mochten “ons bookes” soppen.
Zalige tijden waren dat. En zorgeloos. Voor óns tenminste.

Ik zag het allemaal weer vóór me toen ik las dat Spike W.S. Lee en Norbert Schwarz van de Universiteit van Michigan, uit een onderzoek leerden dat een fysieke wasbeurt ook in een psychische schoonmaak resulteert.
Je kan dus volgens hen je zorgen letterlijk wegwassen.
Maar niet alleen je zorgen. Ook het slecht gevoel nadat je b.v. gelogen hebt, of nadat je verkeerde beslissingen hebt genomen.
Religieuze rites zoals dopen om van de (erf)zonde verlost te worden zouden dus wel degelijk een positief psychologisch effect hebben. 
Net als je handen in onschuld wassen, zoals Pilatus deed.
En het gezegde “die mag zijn mond wel eens spoelen” van iemand die liegt of grove praat vertelt, steunt op dezelfde ervaring.
Oude tradities en volkswijsheden wisten dus al wat moderne psychologen nu ook achterhalen. Hou die oude wijsheden dus maar goed in ere.

In de pas

Mia en ik zijn allebei lid van de Romershovense wandelclub De Rommelaar.
Via de erg goedkope wandelsport proberen we onze conditie een beetje op peil te houden.

Veronderstel nu even de volgende situatie.
Ik neem stappen van 75cm. Mia neemt stappen van 65cm.
We starten naast en elkaar en gelijk met onze rechtervoet.
We starten dus “in de pas”.
Dat duurt natuurlijk niet lang, maar na hoeveel stappen zijn we weer even in de pas?
Stuur me jullie antwoord tegen zondagavond: herve.tavernier2@pandora.be
En maandagavond om 21.30u. vind je hier de oplossing én een mogelijke oplossingsmethode.

Een Nobelprijs voor “bijna kristallen”. Wat zijn dat?

Wie zich nog iets herinnert van zijn lessen chemie en fysica uit het middelbaar onderwijs, zal onthouden hebben dat voor het gewone dagelijks leven de materie in drie mogelijke aggregatietoestanden voorkomt: de vaste toestand, de vloeibare toestand en de gasvormige toestand.
En deze drie toestanden verschillen van elkaar door de ordening van de deeltjes waaruit de materie is opgebouwd.
In de vaste toestand zijn die deeltjes sterk geordend.
In de vloeibare toestand is die ordening vrijwel geheel verdwenen en “rollen” de materiedeeltjes over elkaar.  
In de gasvormige toestand is er geen sprake meer van ordening. De materiedeeltjes bewegen los van mekaar.
En we weten dat we door warmte (=energie) toe te voeren de ordening kunnen verbreken en zó van de vaste toestand naar de vloeibare en de gasvormige toestand kunnen overgaan.
Voor de stof water, levert dit het volgende beeld op voor de ordeningsgraad van de H₂O-moleculen in ijs, vloeibaar water en waterdamp:

De regelmatige rangschikking van de materiedeeltjes in de vaste toestand heeft als gevolgd dat de kristalvorm kenmerkend is voor vaste stoffen.
Vaste stoffen waarvan de deeltjes niet in een mooi regelmatig patroon gerangschikt zijn, zijn geen echte vaste stoffen.
Glas is zo’n geval.
Alhoewel we glas als vaste stof ervaren, is glas voor natuur- en scheikundigen geen echte vaste stof, omdat de deeltjes niet ordelijk gerangschikt zijn. Glas wordt dan ook als onderkoelde vloeistof beschouwd:

Bij echte kristallijne vaste stoffen is er nog iets extra op te merken aan die regelmatige rangschikking van de deeltjes: die regelmatige rangschikking herhaalt zich. Ze is periodiek. Zo is hieronder te zien hoe de groen gearceerde kubus zich in een stukje van de kristalstructuur van keukenzout (= natriumchloride = NaCl) zich in de drie ruimterichtingen steeds herhaalt.

Zó heb ik het altijd geleerd.
Maar…
In 1982 ontdekte prof. Daniel Shechtman, de Nobelprijswinnaar scheikunde 2011, een nieuwe vorm van rangschikking van de materiedeeltjes bij sommige vaste stoffen: een rangschikking die wel ordelijk was, maar die zich niet herhaalde, die niet periodiek was.
Het ging dus om een vaste vorm die de kristalvorm benaderde, maar ze niet echt was.
Men noemde de vaste stoffen met deze ordening daarom bijna-kristallen of quasicrystals.

Een quasikristallijne ordening bleek vooral voor te komen bij metaallegeringen en bij sommige kunststoffen (polymeren).
De bijzondere eigenschappen van bijna-kristallijne stoffen: hoge hardheid en sterkte, slechte thermische en elektrische geleiding, kleine wrijvingsweerstand, corrosiebestendigheid enz., maken ze onder andere bijzonder geschikt voor chirurgische apparatuur en voor bedekking van... braadpannen.

Nog iets.
De ontdekker van de quasikristallen, prof. Daniel Shechtman, is een Jood.
Het typische patroon van bijna-kristallen is opvallend terug te vinden in… Islamitische Arabische kunstmotieven !  Of hoe een dubbeltje rollen kan...