Over berg en dal

Ik herinner mij nog goed hoe we lang geleden met pa en ma in de nieuwjaarsmaand, nieuwjaar moesten (mochten!) gaan wensen bij alle nonkels en tantes die we rijk(!) waren.
Ik achter op de fiets bij pa.
Onze Toine op een zitje op de framebuis van diezelfde fiets.
En ons Wies achterop bij ma.

Dergelijk “nieuwjaarstransport” is totaal uit de tijd.
En het persoonlijk heilwensen bij de hele familie gebeurt ook wel minder.

Maar veronderstel nu toch maar even dat je met de bus naar een verre suikernonkel en -tante trekt om die een voorspoedig 2011 te wensen: een lange, maar misschien wel erg lucratieve reis…

Veronderstel dat het busje bergaf 72 km/h rijdt. Op vlakke weg rijdt het 63 km/h en bergop 56 km/h.
Van A naar B doet het er 4 uur over.
Van B naar A heeft het 4 uur en 40 minuten nodig?
Hoeveel kilometer liggen A en B dan van elkaar af?
Het figuurtje hierboven is niet letterlijk te nemen: er kunnen wel meer dan twee bergjes zijn onderweg…
Ik verwacht jullie antwoord zoals steeds tegen zondagavond: herve.tavernier2@pandora.be
Om mijn antwoord te kunnen lezen moet je wachten tot volgend jaar.
Dat wil zeggen: tot maandagavond 3 januari om 21.30u.

3D: doorbraak in 2011?

In 2010 is er nogal wat te doen geweest over 3D.
Er waren de grote 3D-films: Avatar, Alice in wonderland.
Ook 3D-TV-toestellen deden hun schuchtere intrede.
Maar dat brilletjesgedoe is wellicht nog een flinke rem op de echte doorbraak.
Er wordt dan ook overal koortsachtig gewerkt aan kwalitatief goede 3D-beeldvorming zonder brilletje. Een paar weken geleden schreef ik hier al iets over mijn ervaring daarmee.

3D-TV en PC zonder bril: het komt er stilaan aan.

Nog even geduld dus. 2011 wordt misschien wel hét 3D-jaar…

3D kunnen zien heeft in sommige gevallen belangrijke voordelen.
Dit blijkt bijvoorbeeld uit het enthousiasme waarmee de leerlingen en leerkracht van de abdijschool In Reading reageren op de 3D-projecties in de biologieles.
Dat is heel wat anders dan de kleurplaatjes waarmee ze het ons moesten duidelijk maken.
We zullen altijd wel voor iets te vroeg geboren zijn.

Geluk op 2de Kerstdag – deel 2

Zoals ik gisteren al zei: 2de Kerstdag 2010 was subliem voor ons.
’s Middags zachte kerstkalkoen met Leen en Maarten.
’s Avonds Herman Finkers.
En ‘s namiddags “Frits en Freddy” in Euroscoop Genk.

Lang geleden dat ik nog zo goed en zo voluit gelachen heb.
”Frits en Freddy” is een Vlaams pareltje.
Geen platitudes, geen domme seks, maar onweerstaanbare humor in woord en beeld.
Een goed scenario met een schitterende vertolking door de hele cast. En dat kon ook niet anders met de crème de la crème van de Vlaamse acteursgilde: Peter Van Den Begin, Tom Van Dijck, Wim Opbrouck, Lucas Van den Eynde, Tania Kloek,…
Dit mogen jullie niet missen!
Een voorsmaakje met dit trailertje. Maar je moet het geheel zien.
Gun jezelf en je naasten eens dit ontspannend nieuwjaarsgeschenk.

Gezond en heel veel lachen

Geluk op 2de Kerstdag – deel 1

Ik heb een zalige 2de kerstdag beleefd.
In de namiddag heb ik samen met Mia “Frits en Freddy” gezien.
En ‘s avonds keken we naar het schitterende interview van Paul Witteman met Herman Finkers.
Ik ga het vandaag en morgen hebben over die twee momenten die mij bijzonder goed gedaan hebben.

In omgekeerde volgorde: vandaag eerst over Finkers.
Je weet al wat ik van Herman Finkers denk: een man naar mijn hart. Omdat zijn ideeën over leven, dood, geloof, religie, poëzie, Willem Wilmink,  … wonderwel aansluiten bij wat ik er over denk.
En niet alleen ik, Mia ook.
Ik wil jullie niet bekeren hoor, maar luister maar eens naar “Daar boven in de hemel”.
Misschien begrijpen jullie mij (en Mia) dan een beetje…

Finkers: voor mij (en Mia) een beetje hemel op aarde

* Andries Knevel is een bekend Nederlands theoloog en TV-figuur die voor de EO (Evangelische Omroep) veel bekeken discussieprogramma's presenteert.

Kerstpuzzel – antwoord

Een antwoord met behulp van een constructie:

< BEC = < ECB = 50° en dus is ∆ BEC gelijkbenig en is BE = BC
We kiezen een punt K op de zijde AC zodat
< KBC = 20°
< BKC = < BCK = 80° en dus is ∆ BKC gelijkbenig en is BK = BC
Bijgevolg is BE = BK en is < EBK = 60° en dus is ∆ EBK gelijkzijdig.
< BDK = < DBK = 40° en dus is  ∆ BDK gelijkbenig en is KD = KB = KE.
Bijgevolg is ∆ KDE gelijkbenig met < EKD = 40° aangezien < EKC = 140°.
Dus is < EDK = 70° en daaruit volgt dat < EDB = 30°


De opgave van dit puzzeltje staat bekend als Langley’s probleem.
Je kan hier een flashbestand vinden waar de oplossing stap voor stap uit de doeken gedaan wordt.
Maar wie meer over dit toch wel moeilijker puzzelstuk wil leren kennen kan in dit pdf-bestand maar liefst 8 oplossingen vinden…

Ik heb slechts 4 goede antwoorden (inclusief bewijzen) mogen ontvangen.
Dat is veel minder dan anders.
Op oudejaarsavond kies ik toch maar best weer iets eenvoudigers…

Heb jij ook een metsersoog?

Sommigen onder ons denken met “een metsersoog” geboren te zijn.
Door er eens langs te kijken, zien ze onmiddellijk of een muurtje recht staat of “uit den haak”.
Nochtans moeten we niet zo hoog oplopen met ons inschattingsvermogen.
Test dat zelf maar even uit met de laatste maandag-illusie van 2010.

Kan je inschatten naar wek sterretje (1,2,3,4,5,6,…) het kerstmannetje wijst?

Niet foetelen! Eerst je metsersoog zijn werk laten doen en dan pas een latje boven halen om te zien of je het bij het rechte eind had!

Dead Drops: bestanden uit de muur

File-sharing, het uitwisselen van allerlei computerbestanden, is er al vanaf de eerste jaren dat Internet voor iedereen toegankelijk werd.
Ik herinner me hoe ik lang geleden (1989) lid was van Compuserve. Zo kon ik via de bulletin boards en de forums van dit Amerikaans netwerk, allerlei programmaatjes downloaden.
Nadien kwam Usenet met zijn nieuwsgroepen.
Dat verliep nog allemaal via inbelmodems.

Toen het Wereldwijde Web zijn deuren opende en het datatransport via veel snellere lijnen begon te verlopen (ISDN; ADSL, kabel), verschenen Napster, Limewire, eDonkey, eMule, Bittorent,.. op het toneel: peer-to-peer netwerken, waarbij de aangeslotenen, bestanden op hun computers beschikbaar stelden voor alle andere netwerkleden.
Er werd (en wordt nog) gedown- en geupload dat het een lieve lust was (en is).
Zelf maak ik zo nu en dan nog eens gebruik van Bittorrent en eMule.

En nu, eind 2010 is er weer iets nieuws verschenen op het file-sharing toneel: Dead Drops.
Dead Drops is een wel zeer bijzondere vorm van bestandsuitwisseling.
Hoe zit het in mekaar?
Dead Drops is een anoniem peer-to-peer file-sharing netwerk dat voor iedereen toegankelijk is. Maar dan wel en hou je vast: via een in een muur gemetselde USB-stick! Volledig offline dus!

Dead Drops is een “vondst” van Aram Bartholl.
En als je wil weten waar je kan “gaan tanken”: dit is de adressenlijst.
Maar je kan ook op onderstaande kaart klikken. Er zijn over heel de wereld al (!) 104 dead drops te vinden met een totale inhoud van ongeveer 265 GB.
Wie weet wat daar allemaal tussen zit…

Of Dead Drops een lang leven beschoren is? Ik betwijfel het!
Er zitten nogal wat risico’s aan vast voor de ‘tanker” vind ik: virussen, betwistbare inhoud enz.
Maar ik wou jullie er toch even mee laten kennis maken.
Als je binnenkort ergens zo’n USB-stickje uit een muur ziet steken, dan weet je tenminste wat dat daar zit te doen...

Zalig Kerstfeest!

Foto: Roger Stulens - Kerststal kerk Romershoven

Aan allen een Zalige Kerst!
Laten we in een betere, vredevollere toekomst blijven geloven.
Laten we de schuld van wat er misloopt niet op anderen schuiven, maar zelf én samen aan verbetering werken!

De herbergier

Waarom wordt ik door alle eeuwen
Beticht van onbarmhartigheid?
Ik zou het wel uit willen schreeuwen:
Ik kón niet anders in die tijd!
Ach ja, u hebt wel makkelijk praten,
Maar moest ik dan een zwangere vrouw
Tussen die ruwe mannen laten?
Als zij haar kind dáár krijgen zou
Dan was zij ook niet te benijden.
Dus heb ik hen naar de stal gebracht;
Ze waren dankbaar en bescheiden.
(Ik vroeg hen geen geld voor deze nacht)
En toen de herders mij vertelden
Van het licht en van het hemels lied
Dat engelen zongen in de velden,
Geloofde ik mijn oren niet:
Want in mijn stal werd Hij geboren
Wiens komst zo lang reeds was voorzegd.
Waarom moest ik dan steeds weer horen:
’Die herbergier was hard en slecht?'

Gedicht van Nel Benschop (1918 - 2005).

Kerstpuzzel

Ik ga toch maar eens een tweetal moeilijker puzzeltjes op jullie loslaten nu het einde van het jaar in zicht is.
Vandaag nummer 1 en volgende vrijdag, op oudjaar nummer 2.
Maar wat heet moeilijk?
Met al die straffe puzzelaars, is dat een erg relatief begrip.
We zullen zien.

Driehoek ABC is een gelijkbenige driehoek.
< BAC = 20°
Punt D is zodanig gelegen op de zijde AC, dat < DBC = 60°.
Punt E is zodanig gelegen op de zijde AB, dat < ECB = 50°
Hoe groot is de in rood aangeduide hoek < EDB?
En hoe toon je dat aan?

Laat er in geen geval de kerstkalkoen voor koud worden.
Maar bezorg me toch jullie kerstbeste antwoord tegen zondagavond: herve.tavernier2@pandora.be
Dan geef ik maandagavond om 21.30u. een oplossing en een mogelijk bewijs.

Feest-truukjes

De feestdagen komen nu wel heel dicht bij.
Wil je bij die gelegenheid je gasten of disgenoten wat opvrolijken of uitdagen met een aantal truukjes?
Dan moet je het volgende filmpje van Richard Wiseman maar eens grondig bestuderen.
En vooral: oefenen!
Ik geef verderop een beknopte omschrijving van elke truuk.

Oefening baart kunst…

Truuk 1:kan je een plastic rietje doen bewegen op en cola-flesje zonder het aan te raken?
Geef het een statische lading door het te wrijven met een lapje stof. Je vinger zorgt voor de elektrostatische aantrekking en de beweging.
Truuk 2: kan je een raketje maken met een theezakje?
Snij het theezakje open zoals getoond en plaats het verticaal op een schaaltje.
Steek het bovenaan aan en klaar is Kees.
Hou ook maar een brandblusser klaar…
Truuk 3: kan je een worstje laten zweven?
Breng de toppen van je wijsvingers tegen elkaar op een 15-tal cm vóór je neus.
Focus nu op een voorwerp in de verte. Je wijsvingers worden net worstjes en als je ze uiteen haalt, zweeft er warempel een worstje tussen beide in!
Truuk 4: neem een koord van geschikte (!) lengte. Knoop er aan één uiteinde een mooi vaasje (van je gastheer) aan vast en aan het andere een pluim (van de hoed van je gastvrouw). Trek het touw met het vaasje omhoog langs een potlood zoals het filmpje het toont. Laat het “geveerde” uiteinde los. Als je geluk hebt (of als je het goed doet…) zal de het geveerde uiteinde er voor zorgen dat de vaas intact blijft.
Truuk 5: vertel aan je disgenoten dat je een muntstuk van 1 € op zijn kant gaat plaatsen tegen een stapeltje muntstukken van 1 €. Laat ze schatten hoeveel muntstukken hoog dat stapeltje zal moeten zijn? 5 of 6 of… Ze zullen meestal veel te weinig schatten.
Truuk 6: laat je vriend of vriendin in een deuropening staan en ongeveer 30 sec. met de arm hard tegen de deurstijl aanduwen. Laat ze dan op je commando een stap voorwaarts maken. De arm waarmee ze tegen de stijl duwden gaat onwillekeurig de hoogte in!
Truuk 7: kan je door een postkaart kruipen?
Vraag aan je gastvrouw haar mooiste postkaart en verknip ze zoals in het filmpje is getoond. Nu kan je er gerust door stappen. Op voorwaarde dat de postkaart groot genoeg was en/of jij geen last hebt van obesitas…
Truuk 8: kan je een muntstuk uit een vloeistof nemen zonder je vingers nat te maken?
Dat truukje heeft mijn nonkel Cyriel mij al geleerd toen nog een “klein manneke” was. Hier moet ik geen vertaling bij geven denk ik.
Truuk 9: kan je peper doen schrikken?
Dat truukje heb ik, in een variante vorm, dikwijls in de chemieles toegepast om mijn leerlingen de afmetingen van een oliezuurmolecule te laten berekenen. Daar ga ik niet verder op in. Terug naar de truuk.
Sprenkel een dun laagje peper op water water in een kommetje. Duw je wijsvinger even in wat Dreft en breng hem in het midden van de peperlaag. Je zal de peper naar de kant zien stuiven.
Truuk 10: kan je een opgeblazen ballon tegen een brandende kaars houden zonder dat hij stuk springt?
Vul de ballon eerst met wat water vóór je hem opblaast en tegen de kaarsvlam houdt.

Dat was het. Veel “truukgenot”
En bedenk: noch ik, noch Richard Wiseman zijn verantwoordelijk voor gebeurlijke ongevallen.
Ook niet voor het feit dat je vrienden je vanaf volgend jaar misschien met de nek zullen aankijken…

Filmografie 2010

Genrocks heeft een wervelende compilatie gemaakt van 270 films die in 2010 te zien waren of nog in onze zalen moeten verschijnen.
Een knap staaltje videomontage. Echt YouTube werk van een beter niveau.

Kan je de films herkennen? Probeer maar!
Het volledige lijstje, inclusief links naar de Internet Movie Database (IMDb), vind je hier.
Een vat vol ideeën voor een cinema-avondje!

Een schitterend overzicht!

Wat is een ontijzingsvloeistof dan wel?

Er was de voorbij dagen nogal wat te doen rond het al dan niet beschikbaar zijn van ontijzingsvloeistof  op Zaventem, onze nationale vlieghaven.
Zonder ontijzingsvloeistof geen  vliegverkeer bij vriestemperaturen.
Want vliegtuigen bedekt met een ijslaagje kunnen immers niet meer veilig opstijgen.

Wat is die mysterieuze ontijzingsvloeistof dan wel?
Niet zo heel bijzonder.
Ze is familie van glycol (1,2-ethaandiol).
Glycol is de vloeistof die aan het radiatorwater van auto’s wordt toegevoegd om te beletten dat de radiator en de leidingen in de winter open vriezen. Gewone anti-gel dus.

Tegenwoordig wordt bijna geen glycol-oplossing meer gebruikt voor de ontijzing van vliegtuigen.
Men is overgeschakeld naar een oplossing van het minder giftige 1,2-propaandiol, ook gekend als propyleenglycol

Als je propyleenglycol met water mengt in een 1:1-verhouding verkrijg je een oplossing die pas bij -40°C bevriest.
Als je zulke oplossingen op ijslagen spuit, verlaagt het stolpunt tot temperaturen ver beneden het stolpunt van water (0°C): het ijs wordt terug vloeibaar.

Hoe het komt dat propyleenglycol belet dat water niet bij 0°C bevriest, is een mooi en niet zo moeilijk chemie-verhaaltje dat ik jullie in deze laatste dagen van 2010 niet wil onthouden.

Als vloeibaar water ijs wordt, gaan de watermoleculen zich op een bijzondere wijze ten opzichte van elkaar rangschikken. Er ontstaat een ijl kristalrooster, met typische zeshoekige holten. Daardoor is ijs ijler (minder dicht) dan vloeibaar water. IJs drijft daarom ook op vloeibaar water.

De reden voor die ijle ijsstructuur ligt in de bouw van de watermoleculen en de wijze waarop die moleculen elkaar via zogenaamde waterstofbruggen aantrekken:

En nu komt het.
De de-icer moleculen, de propyleenglycolmoleculen hebben door hun bouw de mogelijkheid om met de watermoleculen ook waterstofbruggen te vormen.
Ze concurreren dus met de andere watermoleculen.
Ze beletten m.a.w. dat de kristalstructuur van ijs zich vormt, omdat ze als er als het ware tussen kruipen. Ze verbrodden de opbouw van die mooie ijsstructuur.
Water kan dus geen ijs worden. Water kan dus niet bevriezen.
En de vliegtuigen kunnen veilig opstijgen.
Zolang de voorraad 1,2-propaandiol strekt natuurlijk…

Zo zie je maar: chemie is overal, zelf op Brussels Airport.

Een bijzondere maar povere maansverduistering

We wonen in het verkeerde werelddeel om vandaag dinsdag 21 december 2010 om 7.30u het begin van een bijzondere maansverduistering te zien.
Bij ons is die speciale maaneclips spijtig genoeg maar gedeeltelijk.
Daarenboven staat de maan heel laag (9°) boven de horizon in het noordwesten.
De opkomende zon zal ze snel overschijnen.
Je zal dus op een goede observatieplaats moeten staan om iets te zien. En een sneeuwlucht kan ook de pret bederven.
Het wordt onze contreien dus wellicht maar een povere maansverduistering




Maar toch neemt het Genks Europlanetarium het initiatief om het gebeuren in groep te gaan waarnemen aan De Plas in Houthalen-Helchteren.
Meer informatie vind je op deze pagina.

In Noord- en Midden-Amerika is de verduistering compleet. En door het tijdsverschil is er daar geen nadelig “zoneffect”. Als het weer daar meezit, kan de observatie perfect verlopen.



Nog even herinneren aan de voorwaarden voor een volledige maansverduistering.
Zoiets gebeurt als de maan zich volledig in de slagschaduw van aarde bevindt.
De aarde moet dus tussen de zon en de maan in staan. Een maaneclips kan dus alleen maar bij volle maan.
Onderstaand beeld maakt dit duidelijk.



Het bijzondere van deze maansverduistering zit hem in het feit dat ze samenvalt met de winterzonnewende. Met het begin van de winter dus. En met de langste nacht en de kortste dag.
Nadien beginnen de dagen al stilletjes de lengen.
Het licht neemt weer de bovenhand.
Niet voor niets is dit moment er één vol mythologische betekenis: de geboorte van het licht werd en wordt gevierd met de Germaanse Joelfeesten en… met onze Kerstmis.



Je kan je wel voorstellen dat aan het zeer zeldzame samenvallen van een totale maansverduistering met de winterzonnewende een bijzondere betekenis werd en wordt gegeven.
Vooral astrologen zijn daar sterk in. De harde wintertik die we nu meemaken wordt al onmiddellijk aan die zeldzame eclips gekoppeld!
Zeldzaam is het gebeuren in elk geval: de vorige maansverduistering op de winterzonnewende viel volgens sommigen in 1554, anderen houden het op 1638!
Voor de volgende moeten we gelukkig geen 372 jaar wachten: op 21 december 2094 kan je er weer eentje zien.
Jullie misschien. Ik niet…

We blijven rekenen – oplossing

Omwille van de actualiteit (zie verder) publiceer ik de oplossing van het vrijdagpuzzeltje een paar uur eerder dan gewoonlijk.

Een methode om aan de oplossing te komen is de volgende:

• doe nog eens zoals in de lagere school: schrijf de tafel van 7 en tel bij elk resultaat 3 op.
  Je doet dit tot je net beneden de 100 blijft
  Je krijgt dan een rij getallen die bij deling door 7 een rest 3 hebben:
  10, 17, 24, 31, 38, 45, 52, 59, 66, 73, 80, 87, 94.
• de getallen in die rij die een rest 3 geven als je ze door 5 deelt, moeten eindigen op 3 of 8.
  Dan vallen er al een hele resem weg: enkel 38 en 73 blijven over
• van die twee overblijvers geeft alleen 73 een rest 1 als je door 6 deelt

73 was dus het goede antwoord.

Tot kerstavond!

---

Om jullie tijdig te informeren over de maansverduistering van morgenvroeg, publiceer ik mijn berichtje van dinsdag 21 december uitzonderlijk al deze avond.
Ik wil jullie immers geen vijgen na Pasen opsolferen…

---

Op en neer? Illusie!

Weer een fameus hersenfoppertje vandaag!
Gevonden op de gespecialiseerde site Mighty Optical Illusions.
De beweging die je ziet is er niet! Er is alleen maar een kleurverandering van de buitenste bolletjeskring.
Leg je lat er maar eens een langs als je met niet gelooft.

Culturomics

Zelfs als je letterlijk boeken verslindt, kan je onmogelijk alles lezen wat er op een bepaald domein van het menselijk weten, kennen en kunnen gepubliceerd werd en wordt.
Maar dan komt de moderne informatietechnologie ter hulp.
Wetenschappers van de Harvard University zijn er samen met Google in geslaagd om 15 miljoen (!)  boeken te digitaliseren.
Een zeer groot aantal zal je denken. Dit is inderdaad wel zo, maar toch is dit nog maar 4% van alles wat tot nu toe gepubliceerd werd.

Het resultaat van al dat werk werd eergisteren in Science gepubliceerd.
Op die enorme database kunnen ze nu allerlei bevragingen (“query's”) loslaten.
Ze kunnen er culturele trends door de eeuwen heen mee onderzoeken zonder dat ze zelf al die boeken moeten lezen. De inhoud van boeken en de gehanteerde stijl zijn immers een afspiegeling van de heersende maatschappelijke belangstelling en de heersende normen.
Dit nieuwe studiegebied, die nieuwe wetenschap hebben ze meteen “culturomics” genoemd.

Een paar voorbeelden:
- op basis van de naamvermeldingen in de boekendatabase blijkt, dat in de loop van de vorige eeuw, de naam van beroemde mensen een als maar bredere bekendheid kreeg. Maar die beroemdheid werd van ook steeds kortere duur. De ster taant van langsom sneller.
- uit de database blijkt ook dat de Engelse taal jaarlijks met ongeveer 8500 nieuwe woorden groeit. En ondanks het verdwijnen van woorden is de Engelse woordenschat van 1950 tot 2000 gegroeid van 500.000 woorden tot 1.000.000
Google heeft er onmiddellijk werk van gemaakt om dit interessant onderzoekswerk toegankelijk te maken voor het brede publiek.
Sinds eergisteren is het website Culturomics online:



Je kan er heel wat cultuurtrends mee onderzoeken.
Ik heb bijvoorbeeld eens gekeken hoe de begrippen “zure regen” (blauwe curve) en “klimaatverandering” (rode curve) in de voorbije jaren in de belangstelling stonden.
Uit de grafiek blijkt duidelijk dat zure regen een “hot” milieuthema was in het begin van de jaren 90, en dat het nu plaats heeft moeten maken voor “klimaatsverandering”. Zou de regen nu al minder zuur zijn, of zou het alleen de belangstelling voor zure regen zijn die nu minder groot zijn?
Interessant om te beseffen hoe onze meningen en houdingen bepaald worden door wat er over gepubliceerd wordt…



De Google-site twittert ook. En op die twitterpagina zou je query-voorbeelden moeten kunnen vinden.
Maar tot gisteren was daar nog niet veel te bespeuren.
Cultoromics zal nog te jong zijn wellicht. Nog even geduld.

Google Body

Na de aarde, de maan, de ruimte en de diepzee, exploreert Google nu ook het menselijk lichaam!
Sinds een paar dagen kan je de kleinste details van het menselijk lichaam lokaliseren en bekijken via de Google body browser.
Klein probleem weliswaar: je browser moet WebGL ondersteunen en dus ben je aangewezen op Google Chrome en Firefox. In Internet Explorer zal dit niet werken. Je kan altijd een controle uitvoeren via deze testsite

Wie regelmatig Google Maps of Google Earth gebruikt zal weinig problemen hebben met de navigatie. Zoomen, roteren, verschuiven verloopt op de bekende wijze.
Alleen met de schuifknoppen moet je wat leren spelen.
Er is ook een zoekfunctie aanwezig, zodat je ook op die manier je weg kan vinden.

Ze zal ook wel gauw merken dat het lichaamsmodel “van de vrouwelijke kunne” is.
Dit wil dus zeggen dat er hier en daar een paar onderdelen meer, maar ook een paar onderdelen minder te vinden zullen zijn.
Bedenk dan dat de body browser zich nog in de ontwikkelingsfase zit.
Aan een mannetje zal er mogelijk wat meer werk zijn… 

In onderstaand filmpje zie je een demonstratie. Maar zelf uitproberen is, zoals steeds, de beste leerschool:

We blijven rekenen…

Je moet een geheel getal zoeken kleiner dan 100.
Als je dat getal deelt door 5 is de rest 3.
Als je dat getal deelt door 6 is de rest 1.
Als je dat getal deelt door 7 is de rest 3.
Rara, welk getal is dat?

Laat het me weten tegen zondagavond: herve.tavernier2@pandora.be
Maandagavond om 21.30u. verklap ik het antwoord.

VIPje klikken

Wat je hierboven ziet is een klein fragment van een groot olieverfschilderij dat in 2006 gemaakt werd door de Chinese kunstenaars Dai Dudu, Li Tiezi, en Zhang An.
Het staat vol beroemdheden.
Je zal wel Stalin, Churchill en Shakespeare herkennen neem ik aan
Maar als je op het beeld klikt, kom je op een veel grotere weergave terecht.
Met maar liefst 103 bekende mensen.

Mooi spelletje voor deze eindejaarsperiode: probeer die VIPs eerst te herkennen, vóór je er met de muis over hoovert, want dan zie je de naam.
En als je op een figuur klikt kom je op een Wikipediapagina terecht met meer biografische gegevens over de beroemdheid.
Een uitdaging voor iedereen die het even goed denkt te weten als de kandidaten in De Allerslimste Mens Ter Wereld…

Computer-nostalgie

Ik doe het meer en meer: mijmeren over vervlogen tijden.
En ik ben niet alleen.
De mensen uit mijn vriendenkring praten net als ik vooral over wat er was.
Over onze blije kinderjaren, over onze wilde (of niet zo wilde) studentenjaren, over de dingen en de mensen die er waren en er niet meer zijn.
Dat is de heimweefabriek op volle toeren.

Een boeiend boek trouwens “De heimweefabriek” van Douwe Draaisma.
Iedereen die niet zo jong meer is, zou het moeten lezen: een positieve kijk op geheugen, tijd en ouderdom.

En wie als ik, de opkomst en de supersnelle evolutie van de informatie-maatschappij heeft meegemaakt, zal ook wel met een vleugje nostalgie terugdenken aan die eerste jaren van de “home computer”.
Windows 7 wordt nu stilaan het standaard operating system van de personal computer. Maar weet je nog hoe Windows 3.1 er uit zag en hoe het werkte?
Wil je die nostalgische herinnering nog even her-uitproberen?
Klik dan op onderstaand beeld. Speel nog eens Minesweeper.
En voel je weer 20 jaar jonger.

Over een suiker, een eiwit en littekens

Wie op één of andere wijze ooit een diepe verwonding opliep kan daar een lelijk litteken aan overgehouden hebben.
Maar wellicht behoort zo’n vieze striem binnenkort tot het verleden.
Wetenschappers van het Canadese London Health Sciences Center in Ontario, hebben ontdekt dat de vorming van littekenweefsel te maken heeft met de aanwezigheid van hyaluronan en brokstukken ervan in de cellen rond de wonde.

Hyaluronan is een relatief eenvoudige suiker. Familie dus van onze gewone sacharose-suiker:

De “n” rechtsonder geeft aan dat de structuur van hyaluronan die je hierboven ziet, zich een groot aantal keer herhaalt.
De hyaluronanmolecule is dus een lange ketenmolecule.
Pasgeborenen hebben veel hogere concentraties hyaluronan in hun bloed dan tieners en volwassenen.
Pasgeborenen ontwikkelen weinig of geen littekens na een chirurgische ingreep.
De link lag voor de hand: hyaluronan beschermt tegen vorming van littekenweefsel.

Als mensen ouder worden vermindert de concentratie aan intacte lange ketens van hyaluronan, maar de concentratie aan brokstukken van de ketenmolecule neemt toe.
Cornelia Tölg en Eva Turley van het London Health Sciences Center veronderstelden dat de brokstukken van hyaluronan de vorming van littekenweefsel bevorderen.
Ze injecteerden bij de ratten een klein eiwit, peptide 15-1 genoemd.
Dat eiwit belet dat de brokstukken van hyaluronan binden aan de huidcellen.
En hun veronderstelling bleek juist te zijn: als de brokstukken niet konden binden op de huidcellen, werd er bij de proefdieren minder  littekenweefsel gevormd.
Ze presenteerden hun vinding eergisteren op de 50th annual conference van de American Society for Cell Biology in Philadelphia.

Het binden van de brokstukken aan de huidcellen blijkt dus een heel proces op gang te brengen: ontsteking – immuunreactie – vorming van collageen om de wonde te sluiten en dus littekenvorming.
Blijkbaar kan intact hyaluranon niet binden op de huidcelreceptoren en dus het proces van wondweefselvorming niet doen starten. De brokstukken wel, maar die steken we stokken in de wielen met een eiwit.

Peptide 15-1 kan dus littekenvorming voorkomen.
En dit eiwit kan misschien nog meer goeds verrichten.
Want er is ook vastgesteld dat bij veel tumoren de hyaluronan-concentratie hoog is. Dit wordt gekoppeld aan uitzaaiing van de kankers. Misschien kan peptide 15-1 ook daar remmend werken.

Veelbelovend dus dat eiwitje!

Even cijferen–oplossing

Dit is de oplossing van de reken- en getalpuzzeltjes van vrijdag:

1. 9⁹ en dat is 387.420.489
2. 2⁶ – 63 = 1
3. 888+88+8+8+8 = 1000
4. 1,1,2,3,5,8  Dit is een stukje van de beroemde Fibonacci-rij: elke nieuwe term is gelijk aan de som van de twee voorgaande
5. 3, 13, 1113, 3113, 132113  Je leest gewoon af wat er aan cijfers in het laatste getal staat en noteert dat met cijfers. Er stond 3113. We lezen dus: één drie, twee énen, één drie en we noteren dus: 132113.

Ik hoop dat jullie het plezierig vonden.
Tot volgende vrijdag.

Even snel of even traag?

Voor de maandagillusie van deze week moet je op onderstaand beeld klikken.
Je komt dan op een pagina van Stuart Anstis terecht.
En daar kan je kennis maken met een zeer merkwaardige bewegingsillusie.

Het gele en blauwe blokje dat je hieronder ziet, kan je laten bewegen tegen een gestreepte of tegen een effen grijze achtergrond.
Je doet dit via de “Background”-knop.
Raar genoeg bewegen beide blokjes eens met gelijke en eens met een verschillende snelheid, afhankelijk van de achtergrond!
De illusie is het sterkst als je niet rechtstreeks naar de blokjes kijkt, maar het rode kruisje links fixeert. Ze ziet de blokjes dan als het ware vanuit je ooghoeken.

Volgens Anstis heeft de illusie te maken met het gegeven dat onze hersenen de snelheid van een voorwerp verschillend interpreteren naargelang de achtergrond waartegen het voorwerp beweegt: een donker voorwerp beweegt schijnbaar sneller tegen een blekere achtergrond dan tegen een lichtere.
En een lichter voorwerp beweegt schijnbaar sneller tegen een donkerder achtergrond dan tegen een lichtere.

Dus hoe groter het contrast tussen bewegend voorwerp en de achtergrond, hoe groter de schijnbaar waargenomen snelheid.
Weer iets raars nietwaar…

Kunnen kiezen

Je moet van jongs af aan leren kiezen in het leven:

Leve de Ikea-potloodjes

Zo nu en dan trekken Mia en ik eens naar Hognoul.
Naar de grote IKEA-vestiging het dichtst bij Romershoven.
Tenzij we met een vooraf besliste aankoopbedoeling gaan, is dit voor mij niet zo’n interessant uitstapje. Ik hou zo niet van dat rondslenteren in supermarkten.
Maar toch hou ik er steevast iets interessants aan over: een paar IKEA-potloodjes.
Die mag je daar gratis meenemen.

Die vind je bij ons thuis zowat overal: op mijn bureau, ergens op de keukentafel, in de slaapkamer op de nachtkastjes,…
Overal waar ik ooit ergens een kruiswoordraadsel oplos. Of Mia een Sudoku.

Maar naar ik lees in de British Medical Journey, zijn die IKEA-dingetjes nu ook wijd verspreid in de operatiekamers van menig hospitaal!
De chirurgen verkiezen naar het schijnt de Zweedse potloodjes boven inktpennen om aantekeningen te maken op het lichaam van te behandelen patiënten. Vooral daar waar er stukken bot moeten weggesneden worden doen ze het perfect. En het potloodschrijfsel wordt tijdens de operatie ook vlot weggewassen.
Klein nadeel: ze zijn niet gemakkelijk te steriliseren.
Maar daar maken de chirurgen zich niet druk om: verpakt in siliconenfolie lukt dat wel.

Bron: BMJ

Zo zie je maar hoe zo’n klein hebbedingetje een erg nuttige toepassing kan vinden.
Als die snijmannen er nu binnenkort maar niet een paar in de buik van hun patiënten achterlaten…

Even cijferen

Vandaag nog eens een paar reken- en getallenpuzzeltjes.
Goed voor wat aangenaam tijdverdrijf in deze koude dagen.
En daarenboven gezonde hersengymnastiek.
Doe dus mee en bezorg me uw antwoord tegen zondagavond: herve.tavernier2@pandora.be
Maandagavond om 21.30u. kan je zien of je de goede oplossing gevonden hebt.

Hier gaan we dan:


- wat is het grootste getal dat je kan bekomen met behulp van 2 cijfers?
- verplaats in 62 – 63 = 1 één cijfer zodat de rekening klopt
- hoe kan je met acht achten aan 1000 komen?
- wat is het volgende cijfer in de rij 1,1,2,3,5,…
- wat is het volgende getal in de rij 3, 13, 1113, 3113,……


Heel moeilijk is het niet. Proberen maar!

Laat ze niet bevriezen!

Ik weet niet waar jullie ergens piercings dragen: op zichtbare of… onzichtbare
plaatsen?
Met de onzichtbare is er geen probleem.
Want die zitten meestal wel ergens op een warm plekje.
Maar met de zichtbare moet je opletten in deze barre wintertijden.
Want als de temperatuur daalt geraakt onze onbedekte huid minder doorbloed.
Ons lichaam doet onze oren en neuzen dan immers tekort, want onze vitale organen moeten met voorrang bloed krijgen om op temperatuur te blijven.
Maar de zichtbare piercings zitten nu juist in de neusjes en de oortjes zoals je hierboven kan zien.
En die metalen dingetjes kunnen dan zoveel warmte van de omringende huid opslorpen, dat de huid bevriest!
Mannen en vrouwen met oor- en neuspiercings kunnen dus, naast wintertenen ook winteroren en winterneuzen krijgen.
Doe ze dus uit die neus- en oorsiersels als het vriest!
Je moet er dan die rare oorlel van hierboven maar even bijnemen…

Lang leve de (cardio)aspirine!

Ik neem al jaren aan een stuk elke dag een cardio-apirientje.
Dit is een tabletje laag gedoseerd (100 mg = 0,1 g) acetylsalicylzuur.

Ik weet wel dat er nadelen kunnen vast zitten aan dat mini-aspirientje.
Zo kan het zuur het precaire zuur-base evenwicht in onze maag verstoren en een maagbloeding veroorzaken. Maar de lichte dosis van acetylsalicylzuur én de extra-coating van het tabletoppervlak met een polymeerlaagje, verkleinen die bloedingkans bij een gezond persoon aanzienlijk.

Komt daar nu bovenop het gisteren (7 december) gepubliceerd resultaat van een 5 jaar durend onderzoek van een groep Engelse wetenschappers van de Oxford University onder leiding van prof. Peter M Rothwell.
Daaruit blijkt dat een dagelijkse lage dosis aspirine een goede preventieve werking heeft tegen hele reeks kankers!

Ze stelden bij hun onderzoeksgroep een daling van 20% sterfte door kanker vast.
Voor de onderzoekers weegt dit positief preventie-effect in elk geval veel zwaarder dan het kleine risico op een maagbloeding.
Het onderzoek heeft ook duidelijk gemaakt dat de preventieve werking maar effect heeft als de dagelijkse lage inname jaren lang (20 à 30 jaar) volgehouden wordt en begint vóór de leeftijd waarop de meeste kankers zich openbaren (leeftijd van 40 à 50 jaar).
Je kan een samenvatting van hun artikel lezen op de site van The Lancet.

Let op: dit blogbericht is zeker geen medisch advies!
Het is een verslag van een interessant wetenschappelijk artikel.
Ga voor het echte advies naar je dokter.
Die heeft hopelijk ook The Lancet gelezen…

De Nobelprijslaureaten 2010

De Nobelprijslaureaten 2010 zijn in Stockholm aangekomen om hun prijzen in ontvangst te nemen. Net als bij de bekendmaking van de winnaars enkele maanden geleden, biedt het Nobelprijscomité ons de mogelijkheid om die gebeurtenis online te volgen.
Net als toen embed ik de live webcast in mijn blogje.
Je kan dus op deze pagina alles live volgen, maar je moet wel Flash Player 10+ geïnstalleerd hebben.
Hieronder een selectie uit het programma, maar je kan hier ook op andere momenten een kijkje komen nemen:

• dinsdag 7 december om 13.30u: Nobelsymposium ter ere van Robert G. Edwards, de  Nobelprijswinnaar fysiologie van dit jaar, die door ziekte de lezing niet zelf kan geven
• woensdag 8 december vanaf 9.00 u: lezingen door de laureaten fysica, chemie en economie. In deze lezingen stellen ze hun bekroond werk voor
• vrijdag 10 december vanaf 13u.: uitreiking van de prijzen.

Voor wie interesse heeft: een buitenkans om dit live online mee te maken.
De wereld is echt klein geworden…

In de zagerij - oplossing

Bekijk de figuren en je zal begrijpen hoe er moet gezaagd worden.
In de eerste figuur zie je hoe je de “zaaglijnen” moet uitzetten.
Je zaagt dus in elk van de ovale planken langs BA, CA, B₁A₁ en C₁A₁.
Dan krijg je de stukken die met kleur op de twee planken zijn aangeduid.
En dan blijft er alleen nog maar het eenvoudig tangram-puzzeltje over om de stukken tot een mooi rond tafelblad bijeen te leggen:

Maar vergeet niet te lijmen als je het tafelblad wil gebruiken…

Links- en rechtsom

Draaien die bolletjes nu rechtsom of linksom?
Je hersentjes hebben de keuze! De bolletjes doen wat jij denkt dat ze moeten doen. Een echt hersenspinsel dus…

Stuur ze!

Sinterklaas

Mijmerend over die wonderbaar spannende decemberdagen van mijn vervlogen kindertijd en vol begrip voor de moeilijke taak die de “Goed Heilig Man” dezer dagen moet vervullen, bied ik u dit Sinterklaas gedicht van Johan Daisne aan.
Ik hoop dat de oude Sint uw huisje niet voorbij rijdt en uw verwachtingen vervult.
Want makkelijk heeft hij het niet om aan ieders wensen te voldoen…


SINTERKLAAS
De Klaasman krabt voorzeker in zijn haar.
Wat moet hij al niet brengen van het jaar!
Zie naar mijn buurt. Een kind vraagt een computer.
Zijn grootje een nieuw oor – ze hoort geen toeter.
De journalist een reisje naar de maan.
De jonge prof de titel van decaan.
De stervende een spuitje tegen kanker.
De griet-met-niets iets nog een beetje slanker.
De onderwijzer vrede in Irak.
De modeknul een David-Beckham-frak.
De kapelaan dat hij zou mogen trouwen.
En bijna een gelijk procent van vrouwen
een pil die ’t wegwerkt of… waarmee het kan…
En ik, die meelij heb met de Kerstman,
ik vraag naar niemendal, behalve dan
dat voor de nederigsten van de mensen
hij tegemoet komt aan hun stille wensen:
een boompje groen, een kaarsje zonnelicht,
dat in de winter op hun aangezicht,
het rijmpje schrijft van het aloud gedicht:
Klaas, met een zoen elkanders glas credensen!..

Sneeuwvoeten

Het moeten niet altijd sneeuwmannen zijn.
De barre wintertijden brengt sommige mensen op ludieke ideeën.
Wat denk je van de sneeuwvoeten die deze week te zien waren in de straten van Praag?
Prachtwerkje!

Bron: Stuart Rowlingson - @Rotorboy71 via Twitpic

In de zagerij

Hoe moet een (goede) schrijnwerker de twee onderstaande identieke ovale houten tafelbladen met een “gat” in het midden “verzagen” en de stukken aaneen passen om er één rond tafelblad van te maken?
En… alle hout moet gebruikt worden. Geen overschotjes dus.

Niet zo simpel denk ik, maar toch het proberen waard.
Stuur me je knutselwerk tegen zondagavond: herve.tavernier2@pandora.be
Maandagavond om 21.30u. laat ik een oplossing zien.
Let op voor jullie vingers!

Rekenplezier

Ik heb er geen idee van welk browser jullie gebruiken.
Zelf heb ik er vier geïnstalleerd: Internet Explorer 9 beta, Firefox 4.0b7, Google Chrome 8.0.552.210 beta en Google Chrome 9.0.597.0 canary build.
Je zal wel denken: waarvoor is dit allemaal nodig?
Nergens voor nodig natuurlijk, maar ik experimenteer nu éénmaal graag.

Op dit ogenblijk is Google Chrome 8.0.552.210 beta mijn standaard browser.
Zonder twijfel snel, al moet hij het in sommige gevallen afleggen tegen de 9.0.597.0 canary build.
Net als in Firefox zijn er door programmeurs aanvullingen gemaakt die de mogelijkheden van Chrome uitbreiden. Bij Firefox spreekt men van add-ins, Google Chrome heeft het over extensies.
Ik heb al redelijk wat Chrome extensies geïnstalleerd. Je ziet het rijtje hier onder:

Net vandaag heb ik een interessante nieuwe toegevoegd: Chromey Calculator. Je ziet de knop in het rijtje hierboven als de letter π in het rode hokje.
De naam van de extensie verklapt al waarover het gaat.
Het gaat over een rekenmachine. Maar zeker geen gewone!
Ze biedt de basis-rekenmogelijkheden die de Google zoekmachine heeft, gecombineerd met de kracht van de internet-antwoordmachine van Wolfram Alfa.
En dan krijg je een wel heel krachtig rekenwonder annex vraagbaak.

Je kan b.v. “gewone” wiskundige berekeningen maken, zoals (sin45°)². Of b.v.de afgeleide van 8x² + 5x + 5.
Maar je kan ook bijvoorbeeld vragen hoe laat het morgen in Hoeselt is, zes uur na zonsopgang: (sunrise Hoeselt, BE tomorrow) + 6 hours.
Dat ding kan dus berekeningen maken met de gegevens die in allerlei (toegankelijke) databases zijn opgeslagen.
Je moet dus zelf die gegevens niet meer gaan opzoeken vooraleer je de berekeningen gaat maken!.

Schitterend speelgoed dus. Maar ook iets met praktische toepassingen.
Laat je verbeelding maar eens werken.https://chrome.google.com/extensions/detail/acgimceffoceigocablmjdpebeodphgc

3D-TV in een indrukwekkend Luiks station

Vorige zondag bezochten Mia en ik en een paar vrienden de tentoonstelling SOS Planet in het Luikse spoorwegstation Guillemins.
Een merkwaardige uitstap om een paar redenen.
Maar de inhoud van de tentoonstelling zelf was daar niet de belangrijkste van.
De realiteit en de gevolgen van de klimaatsverandering werden in SOS Planet wel behoorlijk gepresenteerd, maar didactisch was het toch niet 100% in orde.
Naar gelang je door de opeenvolgende themazalen loopt wordt de informatie te overvloedig en de toon te drammerig. Ik kon het op het laatst niet goed meer opbrengen om nog de infopanelen en TV-schermen te lezen en aandachtig te bekijken. Teveel van het goede dus.
Wat niet betekent dat SOS Planet geen aanrader blijft. De boodschap die je meekrijgt is niet mis te verstaan: we moeten echt iets doen aan het klimaatprobleem.
De tentoonstelling blijft nog open tot 1 mei 2011 en heeft intussen al meer dan 60.000 bezoekers mogen ontvangen. Een succes dus.

Maar indrukwekkender dan de expositie was het gebouw waarin ze was opgesteld.
Het Guillemins-station is een schitterend stukje moderne architectuur.
Groots en groot, maar toch open, sierlijk, licht en luchtig.

De Spaanse architect Santiago Calatrava Valls heeft hier een juweeltje neergeplant.
Op zichzelf al een tripje naar de vurige stede waard.

En dan binnen in de tentoonstelling een tweede verrassing: 3D-TV zonder brilletje!
Je weet wel dat je om 3D-filmen te bekijken een anaglyphenbrilletje of een brilletje met polarisatiefilters nodig hebt.
Maar stilaan beginnen ook de “brilloze” 3D-TV’s op de markt te verschijnen.
In dat geval heeft men de brilletjes van de kijkers vervangen door een voorzetscherm dat vóór het eigenlijke TV-scherm wordt geplaatst. Dat scherm vervangt het brilletje.

Door eens van dichtbij zo’n scherm te gaan bekijken, kon ik vaststellen dat de 3D-TV die we in SOS Planet voorgeschoteld kregen, van het lenticulaire type was.
Het voorzetscherm bestaat dan uit een grote reeks cilindervormige lenzen, die er voor zorgen dat we met het linkse oog een beeld zien dat verschoven is ten opzichte van het beeld dat we met het rechtse oog zien. Onze hersenen recombineren die twee beelden tot een ruimtebeeld.
Je kan het effect van zo’n cilinderlens een beetje uittesten door bijvoorbeeld een tijdschrift tot een cilinder op te rollen en vóór u uit te houden. Bekijk nu het tijdschrift met afwisselend het linkse en het rechtse oog bedekt. Je zal merken dat het beeld dat je met het rechtse oog ziet wat verschoven is ten opzichte van het beeld dat je met het linkse oog.

Het systeem is niet perfect. Het 3D-effect is sterk afhankelijk van de plaats van de kijker ten opzichte van het scherm.
Op de tentoonstelling werd aangegeven dat je best recht vóór het scherm op zo’n 3 à 4 m van het scherm af moest staan. En dat was in zo’n druk bezochte ruimten bijna onmogelijk.
Maar ik was toch blij dat ik dit nieuw technologisch snufje eens kon (be)proeven.

Een mooi gebouw, een kersvers stukje technologie, een interessante tentoonstelling, een aangename namiddag met goede vrienden. Mijn zondag kon niet meer stuk…