Venusovergang: 06-06-2012 – Volgende: 11-12-2117!

Volgende week woensdag is het zover: Venus schuift tussen de aarde en de zon in en werpt dus een klein schaduwvlekje op onze aardbol.
Ik wil het hier al een kleine week op voorhand over deze zogenaamde Venusovergang hebben opdat jullie tijdig de nodige voorbereidingen zouden kunnen treffen voor de waarneming.
Want het gaat hier om een niet te missen, uniek astronomisch gebeuren. Iets dat je normaal maar eenmaal in je leven kan meemaken.
De tijd tussen twee opeenvolgende overgangen verloopt immers volgens de volgende reeks: na 121,5 jaar, 8 jaar, 105,5 jaar, 8 jaar. Die cyclus herbegint dus om de 243 jaar!
Omwille van dat cyclusverloop konden mensen van onze generatie konden zo’n Venusovergang ook al in 2004 bekijken. De volgende zal dus pas in 2012 + 105 = in 2117 plaats vinden. Te laat voor ieder van ons.
Kijken dus!
En zó zal woensdag a.s. de tocht van Venus over de zonneschijf er uit zien:

In België en Nederland zullen we die overgang echter niet volledig kunnen meemaken.
Want bij zonsopgang is het schouwspel al aan de gang. Alleen het laatste gedeelte zal te bekijken zijn.
De zon komt woensdag 6 juni bij ons op om 5.25u. In bovenstaand beeld laat het klokje linksonder zien dat Venus dan al dicht de rechter zonnerand is genaderd. Om 6.55u. is alles achter de rug.
Wie dat alles live wil aanschouwen zal dus vroeg uit de veren moeten!

Een belangrijke waarschuwing: wie de overgang wil bekijken, moet net zoals bij een zonsverduistering zorgen dat hij zijn ogen perfect beschermt:

           KIJK NOOIT RECHTSTREEKS NAAR DE ZON ZONDER BESCHERMING!

Zorg dus voor een eclipsbril of een ander sterk zonnefilter!

Het koppel Venusovergangen van de 18de eeuw (1761 en 1769) werd door de astronomen gebruikt om de astronomische eenheid (AE), dit is de afstand aarde-zon, te bepalen.
In onze tijden zijn er andere en nauwkeuriger middelen beschikbaar voor dergelijke metingen.
Het belang van de overgang ligt tegenwoordig meer in het meten van de hoeveelheid zonlicht die door de planeet bij zijn overgang wordt afgeschermd. Die kennis is nuttig bij de zoektocht naar aardachtige planeten elders in heelal. Mogelijke kandidaten worden immers ook geselecteerd op basis van de lichtabsorptie bij de passage vóór hun eigen ster.
Ik verwijs hiervoor naar de vroegere blogberichtjes hierover in het kader van de Kepler-missie.

Het beste kan je zo’n enig gebeuren live beleven samen met specialisten ter zake. Alle volkssterrenwachten organiseren bijeenkomsten waar in groep, met de nodige apparatuur én veilig naar de zon en Venus kan gekeken worden.
Ik zal er in elk geval woensdagmorgen bij zijn op de terril van Waterschei, om samen met de groep van de Genkse Cosmodrome het schouwspel te bewonderen.
Wie meewil kan nog inschrijven tot dinsdag 5 juni.
Misschien zien we mekaar daar wel?

Vliegt hij naar de maan?

Een paar weken geleden had ik het hier over een supermaan: een volle maan die in haar rondjes rond de aarde een zeer dichte afstand heeft bereikt. Ze kan daardoor wat groter lijken, maar dat is maar een illusie. De schijnbare grootte waaronder we de maan zien wordt immers bepaald door de omgevingsfactoren.
En dat wordt schitterend weergegeven in onderstaand YouTube-filmpje van de Japanse filmenthousiast Nyanta8355.
Je moet wat geduld hebben, want het beste komt op het einde als er in de verte een jet voorbijvliegt.
Dit fantastisch beeld produceert in onze hersenen een immense maan, want de grootte van zo’n luchtreus kennen we.

Olympiceen: een superklein olympisch logo!

Ruim 2,5 jaar geleden (op 10 september 2009) liet ik hier weten hoe scheikundigen van het IBM Research Laboratory in Zwitserland er met een atoomkrachtmicroscoop (Atomic Force Microscope - AFM)  voor het eerst in geslaagd waren om een molecule echt te zien.
Het ging toen om pentaceen.
En de molecule zag er precies uit zoals de gangbare scheikundige theorieën voorspeld hadden: een triomf dus voor de theoretische chemie.

 

Dat was dus 33 maanden geleden.
Binnen 2 maanden (op 27 juli 2012) beginnen in Londen de Olympische Zomerspelen, de 27ste in de reeks sinds de eerste moderne spelen van 1896.
En de Britse chemici wilden iets speciaals doen om dit gebeuren te gedenken.
In opdracht van de Royal Society of Chemistry (RSC) werd daarom door Dr David Fox en Anish Mistry van de University of Warwick olympiceen gesynthetiseerd.

Olympiceen is een molecule waarin, zoals bij het olympisch symbool, zes ringen aan elkaar gekoppeld zijn. Maar dan wel ringen van koolstofatomen in dit geval.
Bedenk dat dit “moleculeke” maar iets groter is dan een miljardste van een meter! Er moest dus bewezen worden dat die chemici het echt klaargespeeld hadden. Daarom werd de atoomkrachtmicroscoop (AFM)  van IBM er weer bijgehaald. En warempel de super-microscoop liet een olympische zesringmolecule zien:

Het hele verhaal wordt in het filmpje hieronder nog eens duidelijk uit de doeken gedaan:

Het olympiceen-verhaal

Alles bij elkaar niets anders dan mooie chemische spielerei.
De RSC hoopt evenwel met dat huzarenstukje de belangstelling voor chemie bij de Britse jongeren aan te wakkeren.
Maar dát wordt misschien nog moeilijker dan een olympische medaille winnen…

Vriendendienstpuzzel – oplossing

Clement was zo vriendelijk om zijn vriend Prosper, die precies halverwege tussen Romershoven en KRC Genk woont, een lift heen en terug aan te bieden. En Prosper wilde zijn deel van het brandstofverbruik betalen.

Op het “reisschema” hierboven is te zien dat Prosper in totaal de helft van de weg meerijdt.
Hij moet op dat stuk maar de helft betalen, want Clement rijdt natuurlijk dat stuk ook mee.
Proper moet dus 1/4 (of 25%) van totale brandstofprijs aan Clement betalen.

Tot de volgende!

Geen vierkant, of toch?

Een echt vierkant ziet dat zwarte ding hierboven er toch niet uit.
Maar als we de “storende” cirkels in de omgeving even weg halen, zien we dat onze hersenen ons weer parten gespeeld hebben. Weer een maandagillusie dus…

Kiekjeskunst

Even ontspannen op deze Pinksterzondag met een reeks schitterende foto’s gepubliceerd op Yahoo France.
Om dergelijke beelden te kunnen schieten moet je niet alleen op het juiste moment op de juiste plaats zijn. Je moet “het” ook zien.
Klik op het beeld hieronder en geniet ervan.

Over vitamine D, de zon en levertraan

Bij een recent bloedonderzoek bleek dat Mia een licht vitamine-D tekort had.
Dat is tegenwoordig snel opgelost: gedurende enige tijd wekelijks een ampulletje D-Cure innemen tot de voorraad weer aangevuld is.
”En veel in de zon lopen en regelmatig vis eten” zei de dokter nog.
Toen ik dat hoorde kwam het bij mij weer allemaal naar boven: mijn jaren ‘50 in Merelbeke…

Ik heb mijn moederke het verhaal dikwijls horen vertellen.
Mijn broer Toine, die vijf jaar jonger is dan ik, had last van O-benen.
Nu spreekt men van rachitis, maar dat woord heb ik toen nooit gehoord. Rachitis is meestal een gevolg van tekort aan vitamine D en calcium.
Onze huisdokter wist een afdoende remedie: “Laat hem maar veel in de zon spelen en geef hem dagelijks een lepel levertraan” zei hij.
In de zon spelen was geen probleem, maar die lepel levertraan, dat was een dagelijks drama.
Bah ! Ik zie “onzen Toine” zich nog wenend schudden telkens als hij het plakkerige goedje moest naar binnen slikken.

Was er dan geen andere bron voor vitamine D?
D-Cure bestond toen nog niet. En er zijn weinig voedingsmiddelen die vitamine D bevatten.
Je vindt het in vette vis zoals haring en makreel en in beperkte mate in eierdooiers.
Maar de bron bij uitstek was (en is) de olie gemaakt uit de lever van kabeljauw: levertraan.

En de zon!
Want de UV-B-stralen van het zonlicht zorgen in de huid voor de omzetting van cholesterol in vitamine D.
In feite is het wat ingewikkelder: in de huid wordt uit een cholesterolderivaat (7-dehydroxycholesterol) vitamine D3 (cholecalciferol) gevormd. En dat D3 wordt in de lever omgezet in de actieve vorm van vitamine D.
Deze actieve vorm van vitamine D is eigenlijk een hormoon, met een regelende invloed op o.a. het calcium- en fosfaatgehalte in ons lichaam en ons immuunsysteem.
De zon is dus essentieel om ons vitamine D-gehalte op peil te houden.
Als je dan weet dat zonnecrèmes met hoge beschermingsfactoren om huidkankers te voorkomen, vrijwel alle UV-B wegfilteren, dan zie je het dilemma!

Enfin: “onzen Toine” heeft al lang geen O-benen meer.
En Mia moet gelukkig geen levertraan slikken.
Ik zal haar wel regelmatig in de zon laten spelen, maar niet te lang…

Vriendendienstpuzzel

Mijn dorpsgenoot Clement W. is een hevige supporter van KRC Genk.
Zijn vriend Prosper is een even gedreven KRC-er.
Prosper woont precies halverwege tussen Romershoven en de Cristal Arena ( het stadion van KRC Genk).

Bij de laatste thuismatch een paar weken geleden liet de auto van Prosper het afweten.
Geen nood, een telefoontje naar Clement volstond: Clement zou Prosper halverwege oppikken en hem daar na de match daar ook weer afzetten.
Prosper was blij dat hij zijn ploeg toch nog de laatste match van het seizoen aan het werk kon zien.
Hij bood Clement dan ook aan om zijn deel van het benzineverbruik (of was het diesel) te betalen.
Clement sputterde eerst wat tegen en zei dat dit niet nodig was, maar Prosper wilde kost wat kost betalen.
Uiteindelijk ging Clement akkoord.
Hij had snel berekend welk deel van het totale brandstofverbruik Prosper hem moest betalen.
Hoe groot was dat deel eigenlijk?

Laat het me weten tegen zondagavond: herve.tavernier2@pandora.be
Maandagavond om 21.30u. vind je hier de (eenvoudige) berekening.

Het ketchupprobleem opgelost

Je kent dat wel: de ketchup die maar niet uit de fles wil en er dan na veel schudden plots in één keer uitfloept.

Maar dat ketchupprobleem behoort wellicht binnenkort definitief tot het verleden.
Want een groep nanotechnologen van de Varanasi Research Group van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) hebben een coating op punt gesteld die ervoor zorgt dat de inhoud van de fles altijd zachtjes naar buiten glijdt.
Gedaan met het gepruts en de verspilling van half lege flessen die de vuilbak in gekieperd worden, omdat wat er in zit er niet meer uit wil.

Het technologisch wondermiddel heet LiquiGlide. En het is niet giftig.
Bekijk de filmpjes hieronder maar eens om te zien hoe efficiënt zo’n laagje, aangebracht op de binnenkant, wel werkt. En wat een miserie het geeft zonder die gladde coating.

Maar hou er rekening mee dat het nog wel even zal duren voor onze Heinz 57 met LiquiGlide behandeld is.
Wees dus nog even voorzichtig…

De zomerdriehoek komt er aan

De laatste dagen zit er wel beterschap in het weer, maar echt zomer is het nog niet.
Er is nochtans geen tegenhouden aan: de zomer is op komst. En wie regelmatig ‘s avonds zijn luie TV-stoel ruilt voor een avondlijke wandeling zal het kunnen vaststellen: de zomerdriehoek doet zijn intrede aan onze noordoostelijke sterrenhemel.

Voorlopig moet je nog tot ongeveer middernacht wachten tot Altair, de onderste tip van de driehoek zichtbaar wordt, maar daar komt beterschap in. Binnen een paar weken is de (bijna) gelijkbenige driehoek ook vroeger in de avond in zijn volle glorie te bewonderen. En hij blijft steeds hoger aan de hemel goed zichtbaar tot een stuk in de herfst.

De sterren van de zomerdriehoek zijn gemakkelijk met het blote oog waar te nemen in het noordoosten, omdat ze tot de helderste aan het firmament behoren.
Deneb lijkt de minst heldere van de drie, maar de helderheid die we waarnemen is de schijnbare helderheid.
In werkelijkheid heeft Deneb de grootste absolute helderheid van de drie hoeksterren (Wega, Deneb, Altair) van de zomerdriehoek Maar door haar grote afstand (meer dan 1000 lichtjaar van ons af en volgens sommige metingen zelfs meer dan 7000 lichtjaar) lijkt ze zwakker. Eigenlijk is Deneb zó helder dat ze één van de verst verwijderde sterren is die nog met het blote oog kan gezien worden!

Zoals je hierboven kan zien (dunne groene lijn) behoort Deneb niet alleen tot de zomerdriehoek, maar ze maakt ook deel uit van het sterrenbeeld Zwaan. Met een beetje verbeelding zie je de zwaan naar rechts vliegen, met haar vleugels verticaal.
Deneb is dus de staart van de zwaan. Vandaar komt ook haar naam: “Al Dhanab” betekent naar het schijnt staart in het Arabisch.
En dat men het sterrenbeeld Zwaan ook soms noorderkruis noemt is ook begrijpelijk: je kan er evengoed een kruis in zien als een zwaan. Maar Zwaan is een officieel erkend sterrenbeeld, terwijl zomerdriehoek en noorderkruis geen erkende sterrenbeelden zijn: het zijn zogenaamde asterismen.

Ga dus deze avond laat (of één van de volgende) eens naar buiten en kijk eens omhoog in het noordoosten. Neem desnoods je verrekijker mee en ontdek ze: Wega, Deneb, Altair, zomerdriehoek, Zwaan, noorderkruis.
En geniet ervan!

En daar is Microsoft met So.cl

Het kon niet uitblijven: met Facebook, Google+, Twitter, Pinterest,… liet Microsoft zich de kaas van de sociale-netwerk-boterham snoepen. En wellicht is de kip met de gouden eieren al lang geslacht, maar uiteindelijk is Microsoft nu toch, en in alle stilte, op dat toneel verschenen: So.cl.is de naam. En spreek dat uit als "social".

Toch wel bijzonder is dat men zich bij So.cl.kan aanmelden via Facebook!
Het lijkt er dus op dat Facebook als lokmiddel gebruikt wordt: wie daar al rondtoert wil misschien ook wel eens elders een kijkje gaan nemen.

So.cl mikt op het delen van inhoud met anderen op basis van zoekresultaten.
Die inhoud kan tekst, beeld, video zijn.
Uiteraard is Bing hier de zoekmachine. En blijkbaar wordt het zoeken, delen en samen bekijken van video’s via zogenaamde video-parties, nogal centraal geplaatst in So.cl. Dat lijkt nogal sterk op de Hangouts van Google+

Onderstaand filmpje geeft een snel maar niet erg verhelderend overzicht.
Je zal dus zelf moeten ondervinden of je er meer aan hebt dan aan Facebook.
Of zit je nog niet op Facebook misschien?

Is So.cl iets voor u?

Vermenigvuldigingspuzzel – oplossing

Het vroeg zonder twijfel wat zoekwerk, maar dit is de oplossing:

Tot vrijdag!

Hoe schoonheden griezels worden

De fantastische maandagillusie van deze week is een illustratie van het zogenaamde “Flashed Face Distortion Effect” dat per toeval ontdekt werd door Sean Murphy, een doctoraatsstudent psychologie aan de Australische University of Queensland.
In het pdf-bestand “Flashed face distortion effect: Grotesque faces from relative spaces” kan je de volledige beschrijving van dit merkwaardig effect nalezen.
Ik vat het hier kort samen.

Bekijk perifeer (dus niet gefocust) en snel wisselend twee parallelle verzamelingen foto’s van personen waarvan de ogen horizontaal op dezelfde hoogte staan.
Je zal merken dat je na een tijdje de gezichten van de personen totaal vertekend ziet: schoonheden worden echte lelijkaards!

De psychologen veronderstellen dat het horizontaal uitlijnen van de ogen als gevolg heeft dat onze hersenen de foto’s gemakkelijker (sneller) kunnen vergelijken. Daardoor gaan de verschillen meer opvallen en door de nawerking zien onze hersenen de gezichten vertekend.
De onderzoekers geven toe dat ze de echte verklaring nog niet kennen. Er is dus nog verder onderzoek nodig.
Maar intussen kunnen we wel al lekker griezelen.

Start het filmpje en blijf naar het kruisje in het midden kijken.
Je zal dan in je ooghoeken o.a. Meryl Streep nog lelijker zien dan als zij ‘s morgens uit haar bed stapt…

Wat een lelijke mensen toch!

Waardoor smaken kunnen verschillen

Op een warme lentedag (hoe lang is dat geleden?) smaakt een fris pintje veel beter dan een lauw verschaald glas van hetzelfde bier. Dat weten we bij ondervinding.
Maar een groep wetenschappers onder leiding van Gary J. Pickering van de Canadese Brock University, heeft dat verschijnsel wetenschappelijk onderzocht en verder uitgeklaard ( Influence of Stimulus Temperature on Orosensory Perception and Variation with Taste Phenotype)

In die studie lieten de wetenschappers hun proefpersonen bittere, zure, zoete en wijnachtige (= een tannine-achtige smaak) oplossingen drinken bij verschillende temperaturen.
Ze kozen voor 5°C omdat dit de temperatuur is waarbij we meestal voedsel in de frigo bewaren.
Voor de andere testtemperatuur kozen ze 35°C, een paar graden onder onze normale lichaamstemperatuur. De proefpersonen moesten in beide gevallen de smaken beoordelen.

En wat bleek?
De zure en wijnachtige smaak werden als sterker ervaren bij de hogere temperatuur en de smaakgewaarwording bleef in die omstandigheden ook langer nawerken.
Bittere smaken werkten sterkst bij lage temperaturen, maar verdwenen vrij snel
En raar maar waar: op de ervaring van zoete smaken had de temperatuur helemaal geen invloed!
Daarenboven vonden ze dat sommige mensen al een smaakgewaarwording hebben gewoon door koud of warm water te drinken: een temperatuursverandering van de tong geeft dan al een smaak, zonder dat er voedsel of drank geproefd wordt! Blijkbaar zijn op de tong van deze “warmtesmakers” bijzondere papillen aanwezig. Dit zou volgens het onderzoek bij 30% van de mensen voorkomen.

Ik neem aan dat keukenpieten wel iets kunnen doen met die resultaten.
En dat ik blij mag zijn dat ik geen warmtesmaker ben.
En dat we onze wijn dus maar best blijven chambreren.
En dat we de soep dus maar niet koud moeten laten worden deze middag. Tenzij het om een lekkere gazpacho gaat natuurlijk…

Haarlakchemie

De eindexamens staan voor de deur.
Gisteren had ik een juffrouw uit Gellik op bezoek met een paar vraagjes over haar cursus chemie.
Op een zeker moment ging het over de aantasting van de ozonlaag en het ontstaan van het fameuze ozongat.
Ik gaf het gekende voorbeeld van de drijfgassen die tot voor een paar jaar in spuitbussen werden gebruikt. In spuitbussen met haarlak bijvoorbeeld.

De drijfgassen in die spuitbussen waren geen echte gassen, maar zeer vluchtige oplosmiddelen waarin de eigenlijke haarlak was opgelost.
Die oplosmiddelen waren ChloorFluorKoolwaterstoffen, CFK’s, zoals bijvoorbeeld CCl₃F (trichloorfluormethaan).

Je merkt dat ik hier voortdurend in de verleden tijd spreek.
Inderdaad, de CFK’s zijn sinds 1996 in spuitbussen verboden omdat ze de ozon in de bovenste atmosfeerlagen vernietigen en aldus een nefast “ozongat” doen ontstaan.
Maar waarom had men dan indertijd precies voor die stoffen gekozen?
Omdat het onontvlambare en niet giftige en dus veilige stoffen zijn!
Hun vervangers van vandaag (vluchtige koolwaterstoffen en alcoholen) zijn zeer brandbaar en dus veel minder veilig. Maar ze laten de ozonlaag intact, zodat de schadelijke energierijkste UV-straling van de zon wordt tegengehouden. Zoals zo vaak: “ieder nadeel heb weer zijn voordeel”.

”Oké, maar die haarlak zelf, wat is dat dan voor iets?” vroeg de juffrouw. Want daarover stond er niets in haar cursus, en ze was toch wel benieuwd.
”Dat is weer andere chemie” zei ik.
Die haarlak bestaat eigenlijk uit lange ketenmoleculen, zogenaamde polymeren (plastics) die in de vluchtige oplosmiddelen opgelost zijn. Spuit je zo’n oplossing op je haar, dan verdampt het oplosmiddel en er vormt zich een dun stijf laagje dat je coupe in de (laat ons hopen) juiste plooi houdt.

In het begin was was polyvinylpyrrolidine (PVP) het meest gebruikte haarlakpolymeer omdat het een uitstekende bevochtiger is die zich daarenboven goed in een dunne film laat aanbrengen.
Maar PVP is wateroplosbaar en dat heeft zo zijn gevolgen voor de houdbaarheid van je kapsel als je in de motregen loopt…
Tegenwoordig wordt PVP daarom dikwijls vervangen door polydimethylsiloxaan,
Dat is niet oplosbaar in water. Het houdt dus langer. En het laat zich even goed in een dunne laag aanbrengen. Het ei van Columbus dus.

”Zo zie je maar weer dat chemie overal is” zei ik tegen de juffrouw.
”Ja” zei ze, “binnenkort ook op mijn examen”…

Vermenigvuldigingspuzzel

Ook deze week is de opgave kort.
In onderstaande vermenigvuldiging worden de cijfers van 1 tot 9 maar één keer gebruikt.
Je moet alle zwarte bolletjes vervangen door een geschikt cijfer en er voor zorgen dat de vermenigvuldiging klopt.

Bezorg me dus tegen zondagavond drie getallen: de vermenigvuldiger, het vermenigvuldigtal en het product: herve.tavernier2@pandora.be
Maandagavond om 21.30u. vind je hier de uitkomst.

Hou je hersens fit en spreek meer talen

Meer talen machtig zijn is fijn: je kan met meer mensen in contact komen, je kan boeken lezen, films bekijken, songs beluisteren in de originele versies enz.
Maar er is nog een bijkomend positief effect dat zeker ook niet te versmaden is: recente studies hebben aangetoond dat meertaligheid ook de fitheid van onze hersenen op peil houdt.

Ellen Bialystok, een psychologieprofessor van de York University in Toronto heeft in een onderzoek bij proefpersonen met beginnende Alzheimerverschijnselen, kunnen aantonen dat bij de tweetaligen van die groep, de uitgesproken Alzheimersymptomen 4 tot 5 jaar later optraden dan bij de ééntaligen. (pdf)
Volgens de professor stimuleert het spreken van meer talen onze hersenen tot meer activiteit en worden er meer neurale verbindingen aangemaakt. Aangezien Alzheimer o.a. gekenmerkt wordt door verlies van neurale verbindingen, wordt bij tweetaligen wat ze noemt een “cognitieve reserve” opgebouwd.

De bevindingen van  Bialystok worden bevestigd door Rachel Seroka die de resultaten van haar studie in april heeft voorgesteld op de jaarlijkse bijeenkomst van de American Academy of Neurology. Seroka vond zelfs een recht evenredigheid tussen het aantal talen dat haar proefpersonen spraken en het uitblijven van geheugenproblemen.

Maar wie in zijn jonge jaren de kans niet kreeg om (veel) vreemde talen te leren, moet niet wanhopen.
Als je nog niet té oud bent kan je er nog altijd aan beginnen. Dan kan je later nog van de “anti-Alzheimer voordelen” genieten.
En zelfs als je het Frans, het Engels, het Duits, het Spaans,... nooit meer vlot onder de knie krijgt: je houdt je brein actief en het is dát wat telt.

Daarom: au réservoir et portemenez vous bien!
Tot ziens en hou je goed, bedoel ik….

Over de Spaanse oorsprong van het dollarteken

Een week geleden waren Mia en ik met een 20-tal medereizigers op citytrip in Barcelona.
Bij het bezoek aan de kathedraal (dit is niet de Sagrada Familia!) vertelde onze zeer competente gids (een prof. emeritus geschiedenis van de UGent) ons het merkwaardig verhaal over de herkomst van het Amerikaanse dollarteken.
Ik vind het de moeite waard om het hier even na te vertellen.

In het rijkelijke koorgedeelte van de 13de eeuwse Catedral de Santa Eulàlia, zie je tegen één der zijwanden het wapenschild van Karel V, de ons goed bekende en in Gent geboren keizer Karel.
Opvallend op dat wapenschild zijn de twee verticale kolommen. Ze stellen de zuilen van Hercules voor, de symbolische naam voor de straat van Gibraltar die in de oudheid de grens van de bekende wereld vormde.
Maar na Columbus en de grote ontdekkingsreizen, werd de wereld plots veel groter. Keizer Karel plaatste daarom in het wapenschild een banderol met de tekst “Plus Ultra” (“Steeds Verder”). De wereld hield niet meer op aan het Iberisch schiereiland!

Je voelt al aan dat die twee zuilen als de twee verticale strepen in het dollarteken zullen terecht gekomen zijn. Maar hoe ging dat in zijn werk?
Ten tijde van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog was in het toenmalige Amerika de Spaans-Mexicaanse munt van 8 Reales het meest gebruikte betaalmiddel. En op die munt kwam het Spaanse wapenschild voor, met de twee zuilen én de wapenleuze:

Terzelfdertijd was in Europa de Duits-Oostenrijkse thaler het populairste betaalmiddel.
En die thaler was ongeveer evenveel waard als de 8 Reales. Bijgevolg werd de 8 Reales al snel “Spanish Thaler” genoemd. In het Spaans werd dat “Tollaro”.
En in het Engels werd tollaro al snel “Dollar”.

Omwille van de afbeelding met de twee zuilen, sprak men in America ook van de “Pillar Dollar”.
Aangezien die “Pillar Dollar” het meest gebruikte betaalmiddel was, en er op de zuilen een S-vormige banderol voorkomt, begonnen boekhouders in hun notaties van geldsommen al snel  de verkorting

te gebruiken.
Het dollarteken was geboren!

Op 6 juli 1794 werd de dollar officieel als eenheidsmunt aanvaard door Verenigde Staten van Amerika . En in 1795 werd de eerste Amerikaanse Liberty Dollar uitgegeven, een munt met dezelfde afmeting, gewicht en zilvergehalte als de pillar dollar, maar zonder de zuilen!.

Het afkortingsteken bleef wel behouden en is nu nog altijd in gebruik, alhoewel in veel lettertypes voor tekstverwerking en drukwerk de dubbele streep tot één streep gereduceerd werd: $

Dank zij onze uitstekende gids, die voortdurend pittige anekdotes uit zijn mouw schudde, konden we in Barcelona weer eens reizen om te leren.
Dank je wel John Everaert!

Straathoekhumor

Deze heb ik vorige week in Barcelona kunnen fotograferen.
Zelfs de barst zit op haar plaats...
Schitterende Catalaanse humor vind ik dat!

Getallenpuzzeltje – oplossing

Gezien het gegeven eindigt het getal op 13.
De som van die twee cijfers is 4
Bijgevolg moet som van alle cijfers die vóór 13 staan gelijk zijn aan 9.
Daarenboven moeten die cijfers die vóór 13 staan een getal vormen dat een veelvoud is van 13.
Als we de tafel van 13 eens opschrijven zien we snel dat 177 het eerste getal is dat voldoet.
Het gevraagde getal is dus 11.713
Tot vrijdag!

Een ongevaarlijke tijger

Wie de wetenschap van het perspectief beheerst en de tekenkunst perfect in de vingers heeft, kan merkwaardige (maandag)illusies te voorschijn toveren.
Kijk maar, net echt!

Moederdag 2012

Wie zijn moederke nog bij zich heeft op deze lentedag: koester haar met tere liefde.
Wie haar kwijt is, zoals ik, kan enkel weemoedig mijmeren over al die goede zorgzaamheid van weleer.
Op deze moederkensdag daarom dit oud maar mooi en zacht gedicht van Willem Elsschot.

Aan mijn moeder

Ik heb gedroomd, o moeder,
dat gij op sterven laagt,
en voor het al te sluiten
mij lang in d' oogen zaagt.

Gij spraakt van eerlijk blijven,
van recht door 't leven gaan;
hebt toen nog eens geglimlacht,
en alles was gedaan.

'k Wou om vergeving smeken,
waarvoor, ik wist het niet,
en bij u nederknielen;
mijn knieën bogen niet.

Toen wist ik dat 'k u nimmer
nog iets vergelden kon.
Uw stem deed mij ontwaken
in 't klare licht der zon.

Daar blonken groote tranen
van heil en droefenis.
En 'k voelde diep in 't harte
wat een moeder is.

Willem Elsschot – Antwerpen - 1902

De Franse cultuur en musea op Google Maps

Frankrijk heeft heel wat te bieden inzake cultuur en geschiedenis.
Ter voorbereiding van een reisje naar onze zuiderburen en tijdens de reis zelf, kan het interessant zijn om al deze bezienswaardigheden te kunnen situeren.

Carte Interactive des Lieux d’Histoire et de Mémoire is een Google Map die daar een uitstekend middel voor biedt.
De locatie van meer dan 1000 musea en historische plaatsen is erop terug te vinden.
En er zijn allerlei filters mogelijk: filteren op historische periode, op locatie, op aard van de bezienswaardigheid.
Klik je op een marker dan krijg je gedetailleerde informatie, een link naar een site "ad hoc", met soms zelfs een videorondleiding over de bezienswaardigheid.

Ronduit een zeer informatieve Google Maps mashup voor wie naar Frankrijk trekt en daar nog wat anders wil doen dan in het zonnetje liggen aan de Méditerranée.

Getallenpuzzeltje

De opgave is kort.
Zoek het kleinste positief getal
- waarvan de laatste cijfer 3 is en het voorlaatste 1
- waarvan 13 een deler is
- waarvan de som van de cijfers 13 is.
Stuur me je antwoord tegen zondagavond: herve.tavernier2@pandora.be
Maandagavond om 21.30u. vind je hier de uitkomst met wat uitleg.

Ideetje voor Moederdag?

Beste vaders, binnen een paar dagen is het weer zover: de tweede zondag van mei en dus vieren we in het grootste deel van Vlaanderen Moederkensdag.
Het is niet zo eenvoudig om bij die gelegenheid origineel uit de hoek te komen (als je dat zou willen).
Misschien is dit ideetje wel de moeite van het proberen waard, maar je moet wel zelf voor de gevolgen instaan: Het Insectenkookboek

Naar het schijnt een boek vol lekkere, knapperige recepten met voedzame en gezonde voeding.
En aan die voeding geen gebrek: op onze aarde komen er per mens 2 miljard insecten voor!
Volgens sommigen zijn insecten bijgevolg het voedsel van de toekomst. Want met ons klassiek dierlijk en plantaardig voedsel redden we het binnenkort niet meer voor de exponentieel groeiende wereldbevolking. We zullen er dus moeten aan wennen.
Trouwens zonder dat we het beseffen spelen we jaarlijks al meer van die zespotige diertjes naar binnen dan we denken. Naar het schijnt zo om en nabij de 500g per jaar, verstopt in fruit, koffie, muesli,…

Misschien wil moederke het wel eens proberen na 13 mei?
En als vaderke het lekker vindt, staat het binnenkort op zijn boodschappenlijstje als hij op pad gestuurd wordt: 200g gepelde garnalen sprinkhanen…

Touché

Wie een smartphone of een tablet heeft, is vertrouwd met aanraakschermen.
En ook wie bijvoorbeeld betaalterminals of bankautomaten gebruikt, kent die dingen.
Bij het aanraken van zo’n scherm verstoren we met onze vinger(s) het elektrisch veld van het scherm en zo kan de aanraakplaats gedetecteerd worden.
Maar bij die detectiemethode kan alleen de aanraaklocatie ontdekt worden. Er wordt niets gedetecteerd over de wijze van aanraken. In het vakjargon zegt men dat er slechts één frequentie gedetecteerd wordt.

Maar daar komt verandering in.
Onderzoekers van Disney Research aan de Carnegie Mellon University in Pittsburgh, Pennsylvania hebben Touché ontwikkeld.
Touché is een system waarmee een grote variatie aan aanraakmethoden van elkaar kunnen onderscheiden worden.
Met hebben Touché kunnen dus meerdere frequenties gedetecteerd worden. En die detectie kan niet alleen op schermen gebeuren, maar ook op allerlei gewone objecten, zoals bijvoorbeeld deurknoppen.

Het komt er dus op neer dat de wijze van aanraken kan ontdekt worden en dat de acties die er op volgen kunnen gekoppeld worden aan die wijze van aanraken.
Raak je bijvoorbeeld de deurknop met twee vingers aan dan wordt de deur afgesloten. Doe je dat maar met één vinger dan gaat de deur gewoon dicht en er wordt bijvoorbeeld een boodschap op een raampje in de deur geprojecteerd worden.

De mogelijke toepassingen zijn legio. Zo kan een Touché-sensor die verbonden is met je lichaam, bepaalde lichaamsbewegingen interpreteren en bepaalde dingen doen gebeuren. Je handen op elkaar vouwen kan bijvoorbeeld je mp3-speler aanzetten en hem een bepaalde song laten afspelen…
Bekijk onderstaand filmpje maar eens voor meer uitleg over het systeem en meer voorbeelden van mogelijke toepassingen. En/of lees het pdf-bestand waarin de onderzoekers Touché uit de doeken doen.

En als je binnenkort mensen op straat rare dingen ziet doen, moet je niet onmiddellijk de politie verwittigen, of de dokter bellen. Ze spelen misschien gewoon met Touché…

Is de ADHD-cirkel nu rond?

Ik herinner me nog hoe het er indertijd (1951-1957) bij ons op de lagere school aan toe ging.
Je had brave kinderen, heel brave kinderen, stoute kinderen en heel stoute kinderen.
Met die laatste categorie kon de meester niet veel aanvangen.
Zelfs in die tijd konden die jongetjes niet stilzitten in de les. Ze waren er niet met hun gedachten bij en voortdurend waren ze met iets aan het prullen.
Al rap zette de meester ze apart, meestal op de laatste bank of die omgeving.
Het waren ambetante, moeilijke kinderen, met weinig schoolse toekomst.

Naargelang de 20ste eeuw vorderde werden die kereltjes (en ook de analoge juffertjes) meer en meer “au sérieux” genomen. Hun “probleem” werd erkend. En langzamerhand, ergens in de jaren 80 van de vorige eeuw, werd er zowaar een ziektebeeld opgeplakt: die moeilijke, drukke kinderen hadden een medisch probleem. Ze hadden een storing in de hersenen met een moeilijke naam: een Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Ze hadden ADHD!
In klassenraden en op oudercontacten werd het etiket snel geplakt. De moeilijken van vroeger werden de medisch-problematische ADHD-ers.
Er kwam op den duur ook een wondermiddeltje om die onrustigen kalm te krijgen: Relatine-pilletjes.
Het probleem was dus begin van de 21ste eeuw blijkbaar perfect omschreven en onder controle.

Dat dacht je maar!
Want onlangs heeft de Nederlandse psychologe Laura Batstra van de Rijksuniversiteit Groningen. een stok in het ADHD-hoenderhok gegooid.
Volgens haar is hyperactiviteit in de meeste gevallen een gedragsprobleem en geen medisch probleem. En die hyperactieve kinderen hebben geen afwijkende hersenen. De ADHD-diagnose moet niet gesteld worden. Die “wiebelgarens”  moeten niet naar de psychiater en ze kunnen best Relatine laten. Want dat middel zorgt slechts voor symptoombehandeling en het heeft allerlei nare bijwerkingen.
Balstra ziet veel meer heil in hulp en begeleiding van ouders en leerkrachten met moeilijke kinderen. Ze heeft daar zelfs een therapie voor ontwikkeld.

Als we dat met de visie van de schoolmeesters en –juffen van onze jonge jaren vergelijken is de cirkel bijna rond.
Op de therapie als behandelingsmethode na. Want therapeuten voor lastige kinderen moesten toen nog uitgevonden worden.
Maar de ADHD-ers van nu zijn weer de lastige kinderen van mijn schooltijd geworden.
Zou het u verbazen als de therapeuten er binnenkort zouden achter komen dat bij zo’n hyperactieveling een “tik op de poep” ook soms efficiënt kan werken?
Zoals onze meester Vervondel (“den Bol” was zijn bijnaam) in 1956 deed: hij lei de stouteriken eventjes over zijn knie voor een paar tikken…

En mocht u zich bij het (vermeende) ADHD-symptoom niet direct iets kunnen voorstellen, dan kan onderstaand filmpje u misschien helpen?

Een beetje te actief?

Dingetjespuzzel – oplossing

Als de som van de kostprijzen van de 4 dingetjes die Jan kocht gelijk is aan het product van die kostprijzen, kunnen we eenvoudig noteren:

1,50 + 3,00 + 4,00 + x = 1,50 . 3,00 . 4,00 . x
8,5 + x = 18x
x = 0,50
Het vierde spulletje dat Jan kocht koste dus € 0,50.
Het zal inderdaad maar een spulletje geweest zijn, want wat koop je nu nog voor een halve Euro?

Tot vrijdag!

Met een kloppend hart

Als je deze maandagillusie met een kloppend hart bekijkt is alleen uw hart echt aan het kloppen.
De hartjes op het filmpje kloppen niet. Het lijkt alleen maar zo.

Volgens Stuart Anstis of the University of California, San Diego, veroorzaakt de veranderring van de achtergrond (gradiënt van wit over grijzen naar zwart) een illusionaire vergroting en verkleining van het beeld van het hart.
Volgens sommigen is de oorzaak van deze illusie een gevolg van de wijze waarop de cellen van ons netvlies reageren op situaties waarbij de helderheid in de buurt van de rand van een voorwerp verandert.
Men spreekt van laterale inhibitie.
Anderen leggen de oorzaak bij de verwerking van de signalen door de visuele cortex in onze hersenen.
Wat er ook van zij: merkwaardig.

En toch kloppen ze niet...

Sorry bodybuilders

Je kent ze wel die mannen (en vrouwen) met indrukwekkende torso’s, die in fitnesszalen blinkend van de olie zware gewichten tillen om hun arm- , been- en buikspieren dikker en dikker te maken.
Overbodige moeite blijkt nu!
Want lichte gewichten manipuleren is even effectief voor de spieropbouw als zware gewichten duwen en liften.
Op voorwaarde dat je het maar dikwijls genoeg (veel keren dus…) doet.
Een heilig bodybuildershuisje valt hiermee aan diggelen.

“Meer keren licht is even goed dan minder keren zwaar”, is de conclusie van een studie uitgevoerd door onderzoekers van de McMaster University.
Een samenvatting kan je hier lezen.

Tot nu toe was het bodybuidersdogma dat de gewichten zwaar moeten zijn om de spiermassa te doen toenemen.
De zware gewichten kunnen maximaal 6 tot 12 keer getild worden vóór het zogenaamde vermoeidheidspunt bereikt wordt. Dit is het punt waarop de krachten op zijn. Dit komt grotendeels overeen met het einde van de voorraad aan glycogeen in de spieren en dus het einde van de snel aanspreekbare energievoorraad.
De onderzoekers stellen dat de sleutel om spiermassa aan te kweken wel degelijk blijft bestaan in het trainen naar het vermoeidheidspunt toe. Maar dat punt kan volgens het onderzoek evengoed bereikt worden door 25 à 30 keer lichtere gewichten te liften dan 6 tot 12 keer zwaardere gewichten.

Het zou wel eens kunnen dat bericht goed nieuws is voor wie aan zijn spier- en vetmassa iets wil doen, maar schrik heeft om onder die 50kg-schijven te gaan liggen. Prima.
Maar sorry hoor bodybuilders, zelfs met lichte haltertjes ben ik niet te bekoren…

Kijk naar de supermaan

Het is weer volle maan.
Eigenlijk pas morgenvroeg om 5:35u. Dan staat ze in haar volle glorie in het zuidwesten te blinken. Maar zelfs bij helder weer moet je al geluk hebben om ze te kunnen zien, want ze staat dan nauwelijks 3,5° boven de horizon.
Je kan dus beter vanavond kijken rond 22u. in het zuidoosten en 14° boven de einder.
Ze is dan wel niet 100% vol, maar 99% is toch ook niet mis.

En waarom is deze volle zo het bekijken waard?
Omdat het om een supermaan gaat: de grootste maan van 2012 !
Dit is een gevolg van het gegeven dat de maan dezer dagen in haar dichtste stand (perigeum) bij de aarde staat:

En die dichtste stand van 5 en 6 mei is fameus kort.
Hij benadert al dicht de allerkortste afstand over de periode van 1750 tot 2125.
Die bedraagt volgens de berekeningen van onze beroemde Vlaamse wiskundige-astronoom Jean Meeus, 356.375km. We zijn vandaag en morgen dus maar een astronomische boogscheut van een 500-tal meter van dat dichtheidsrecord verwijderd.

Doordat de maan dicht(st) bij de aarde staat, ziet ze er ook een beetje groter uit: 7%.
Maar dat zal met het blote oog nauwelijks opvallen.
Daarenboven is de ervaring van de grootte van de maan afhankelijk van de omstandigheden waarin we ze bekijken: dicht bij de horizon (en dat zal zo zijn!) in de omgeving van gebouwen enz. ziet ze er altijd groter uit. Over die fameuze maanillusie heb ik het hier ook al eens gehad.

Die superdichte stand heeft ook een grotere helderheid tot gevolg: deze volle maan stuurt 16% meer licht uit dan gemiddeld.
Dit is gemakkelijk te berekenen omdat de schijnbare helderheid omgekeerd evenredig is met het kwadraat van de afstand tot de aarde.
Gemiddeld is die afstand 384.400 km. Vannacht is dat 356.955 km. De verhouding tussen beide afstanden is dus 1,0769. De helderheidstoename is dus (1,0769)² = 1,1597.
En dus  (1,1597 – 1,0000) x 100 = 16% afgerond.

Dicht(st) en helderder: we zouden dus meer details op het maanoppervlak kunnen zien als we onze Luna met de verrekijker begluren vannacht.
Maar daarvoor moeten de weergoden ons gunstig gestemd zijn. En dat is andere koek…

Dingetjespuzzel

Het puzzelke van vandaag is gemakkelijk (denk ik).
Je hebt er niet eens een telraam voor nodig (denk ik), laat staan een rekenmachine.
Daar gaan we dan.

Jan gaat naar de superette op de hoek vier onnozel kleine dingetjes kopen.
Ze kosten dan ook niet veel: iets van € 1,50, iets van € 3,00, iets van €4,00 en iets van € …..
Van het vierde goedkope dingetje vertel ik jullie de prijs niet. Die moet je zoeken.
Want terwijl Jan aan de kassa aan het aanschuiven was, viel hem plots iets eigenaardigs op: als hij de kostprijs van zijn vier dingetjes optelde vond hij precies hetzelfde resultaat als wanneer hij de vier kostprijzen met elkaar vermenigvuldigde!
Raar vond Jan, en toch had hij zich niet misrekend.

Hieraan moet je genoeg hebben om mij tegen zondagavond te laten weten wat het vierde dingetje dat Jan kocht gekost heeft: herve.tavernier2@pandora.be
Maandagavond om 21.30u. maken we hier Jan’s rekening.

Over synchronisatie gesproken

Trillende voorwerpen die zodanig verbonden zijn dat er onderlinge energieoverdracht mogelijk is, gaan na een tijdje synchroon trillen.
Dat had Christiaan Huyghens in de 17de eeuw al ontdekt bij twee slingers die aan eenzelfde beweeglijke staaf waren opgehangen.

Dit merkwaardig synchronisatieverschijnsel wordt in onderstaand filmpje op een spectaculaire wijze gedemonstreerd.
5 slingerende metronomen beïnvloeden elkaar niet zolang ze op een vast oppervlak staan.
Als ze dan niet in fase trillen, blijven ze uit fase trillen
Maar van zodra ze op een beweeglijke ondergrond staan (plankje op colablikjes), kunnen ze bewegingsenergie aan elkaar overdragen.
Deze overdracht resulteert uiteindelijk in een synchronisatie van alle trillingen.

De precieze verklaring van dit merkwaardig synchronisatieverschijnsel vraagt nogal wat kennis van fysica en wiskunde.
Liefhebbers daarvan kunnen op internet pdf-bestanden vinden waaraan ze hun hartje kunnen ophalen: Synchronisation of metronomes en Design and experimental results of synchronizing metronomes,inspired by Christiaan Huygens.

Toch ga ik hier ook even een tipje van de sluier proberen te lichten.
De synchronisatie is uiteindelijk een gevolg van de wet actie = –reactie.
Situatie A: één metronoom op de beweeglijke plank.Ten gevolge van actie = –reactie zal, als het gewicht van de slinger naar rechts beweegt, het plankje naar links bewegen. En als het gewicht naar links beweegt zal het plankje naar rechts bewegen.
Situatie B: twee metronomen, die uit fase zijn, op de beweeglijke plank.
Als je twee metronomen die uit fase zijn op een beweeglijk plank plaatst, zal op een bepaald moment, het ene gewicht het plankje naar links doen bewegen (rode pijlen) en het andere zal het plankje naar rechts doen bewegen. Maar die krachtstoten komen niet op hetzelfde moment, waardoor de breedte van de uitslag van de gewichtjes wijzigt tot ze synchroon bewegen.

Het resultaat van de koppeling van de slingeringen via het bewegend plankje is in elk geval zeer bijzonder. Geniet ervan.

Speel eens met de Google Cube

Het was al een tijdje aangekondigd, maar nu is het er: Google Maps Cube
In dat online spelletje moet je met de muis een blauw balletje op een kubus vol Google Maps naar één of meer bestemmingen laten rollen.

De ouderen onder ons zullen zich nog die houten doosjes herinneren waar je kleine metalen balletjes in gaatjes moest doen rollen.
Daar lijkt het heel goed op.
Bij Google Maps Cube speel je evenwel virtueel én online én in 3D.
Maar van je behendigheid wordt minstens evenveel geëist.
Vooral als je tot de hogere levels doordringt moet je je zenuwen en je “muisspieren” onder controle kunnen houden.
Misschien een leuk tijdverdrijf op een regenachtige dag.
Maar schijnt de zon: trek dan naar buiten en stel Google Maps Cube uit tot nattere tijden.

Over waterstofsulfide en waterstofoxide

Zondagavond hoorde ik op TV over het noodlottig ongeval in Leffinge waarbij een 66-jarige landbouwer overleed na het inademen van teveel waterstofsulfide (H₂S).
Ik moest onmiddellijk denken aan wat ik 48 jaar geleden heb meegemaakt tijdens een oefening in een laboratorium van de toenmalige Rijksuniversiteit Gent (RUG).
Dat stokoude labo was gelegen aan “de Rozier”, tegenover de bekende ”boekentoren”, de universiteitsbibliotheek, van architect Henry Van de Velde.
In de eerste kandidatuur chemie moesten we toen gedurende een aantal weken zogenaamde kwalitatieve analyses uitvoeren.
Dat kwam er op neer dat we moesten vinden welke soorten ionen er in een onbekende oplossing aanwezig waren.
We maakten daarbij gebruik van de zogenaamde H₂S-methode. We werkten dus met hetzelfde H₂S dat de boer in Leffinge noodlottig werd.
Zonder diep op de chemie in te gaan, komt die H₂S-methode er op neer dat we H₂S-gas door de oplossing stuurden, waardoor alle aanwezige ionen neersloegen als zeer slecht oplosbare sulfiden. En dat mengsel van sulfiden moesten we dan verder, via allerlei spitsvondige chemische reacties, van elkaar scheiden.

We maakten toen H₂S gas in een zogenaamd Kipp-toestel. Een volledig glazen constructie van ongeveer 60cm hoog.
Je ziet een afbeelding van het ding hieronder, met erbij de reactie die in het toestel moet verlopen om aan H₂S te geraken:

Omwille van de hoge giftigheid van H₂S, stond toestel in een zogenaamde “trekkast”, een kast waaruit de giftige dampen voortdurend werden weggezogen.
Maar het noodlot sloeg toe!
Een onhandige student stootte het glazen toestel om. Het brak in duizend stukken en de jongeman ademde een ferme hoeveelheid H₂S naar binnen.
Ik zie hem nog onmiddellijk bewusteloos worden, pardoes met zijn hoofd tegen de rand van een labotafel botsen, en op de grond neervallen.
Een paar lucide assistenten brachten hem onmiddellijk naar buiten in de frisse lucht en hij werd voor verdere verzorging naar het academisch ziekenhuis gebracht. Een paar dagen later was hij gezond en wel terug onder ons.

De man in Leffinge heeft minder geluk gehad. Het heeft te lang geduurd voor hij uit de put met het giftig gas kon worden weggehaald.
In zo’n regenput kan H₂S-gas ontstaan door verrottingsprocessen van zwavelhoudende organische stoffen, zoals sommige eiwitten. De H₂S-geur is trouwens algemeen bekend als de geur van rotte eieren! In eieren komt immers het zwavelrijke eiwit albumine voor.

Merkwaardig toch hoe waterstofsulfide (H₂S) zo giftig is, terwijl waterstofoxide (H₂O), beter bekend als water, een voor het leven onmisbare stof is.
De simpele wissel van 1 atoom in een overigens volkomen analoge molecule, maakt een ongelooflijk verschil.

En de verschillen zitten niet alleen in de giftigheid.
Water stinkt niet, waterstofsulfide des te erger. Met als belangrijk nadeel dat we die stank na enige tijd niet meer goed waarnemen, waardoor we de aanwezigheid van het erg giftige gas niet meer merken.
En ondanks het feit dat een S-atoom zwaarder is dan een O-atoom, is H₂S bij kamertemperatuur een gas en is water vloeibaar!

Grote verschillen zitten dus in een heel klein (atoom)hoekje.
Na zoveel jaren blijf ik dan ook verwonderd en bewonderend naar die “moleculekes” kijken.
Chemie is en blijft fantastisch!